مدیریـت تلفیقـی "IPM"عبـارت
از کـاربرد همزمـان دویـا چنـد روش مناســـب مبــارزه از قبیــل شـیمیایی،بیولـوژیـک،زراعـی،فـــیزیکی،میکروبــی
ورفتــاری"اســتفاده ازپیــام رســانان شــیمیایی یــا Semiochemical
"درکنترل آفات می باشد مشروط براینکه دراثراجـرای چنیـن
عملیـاتی جمعیـت آفت مــورد نظردرزیرسـطح زیـان اقتصـادی نگهداشـته شـده وکمـترین
آسـیب نیزبـه مصـرف کننـدگـان محصولات،دشمنان طبیعی،سایرموجودات زنــده ومحیـط
زیسـت وارد میشـود. متاسـفانه علـیرغم مزایـای اقتصادی و زیست محیطی،اجرای برنامه
های"IPM "دربسیاری از کشورها به دلایل زیرپیشرفت
چندانــی نداشته اند.
الـف ـ نداشـتن
آمـار و اطلاعـات کـافی درزمینـــه هــای اکولــوژی وبیولــوژی بســیاری از آفــات
و دشمنان طبیعی آنها.
ب ـ نیازبه
داشتن اطلاعاتی درزمینه سطح زیان اقتصادیLevel Injury Econom"EIL
"بـرای هرآفت در روی هر محصول.
ج ـ امکان خسارت
آفات به محصولاتی که با روشهای "IPM
"تیمار می شوند.
د ـ ساده بودن
ظاهری کاربردآفت کشها درروی گیاهان همراه با فشــارهای ناشـی ازبازاریـابی و
تبلیغـات فروش سموم از طرف شرکتهای تولید کننده یا توزیع کننده وارد می شود.
هـ – ضرورت آموزش
زارعین،مروجین کشاورزی،جنگلبانان و سایرین با اصول و روشهای جدید"IPM
" بنابراین برای نیل به اهداف این روش،یکی از اقدامات
اساسی،شناسایی علل تغییرات جمعیـت گونـه آفت مورد نظردرارتباط با دشمنان طبیعی و
محیط زیست آنها بوده و موفقیت در این روش مستلزم داشــتن اطلاعات جامعی درباره
چرخه زندگی "history Life،"جدول
زندگی "table Life "و
تغیـیرات جمعیت "dynamics
Populatio "آفات می باشد.
آفات پارکها
درپارکهای تهران
مهمترین حشرات و کنه های آفت را می توان از روی نحوه خسارت آنها به شرح زیر دسته
بندی نمود.
1ـ
برگخواران،شامل حشرات با قطعات دهان ساینده بوده که مستقیما از برگها تغذیه می
کنند. مهمترین آنها شامل لاروهای انواع
بال پولک داران "Lepidoptera"ازقبیل
ابریشم باف ناجور ".L"dispar
Porthetria وپروانه توری تبریزی .L
vinula Dicranuraبرخــی از سـخت Xanthogaleruca luteola"Mull"برگخوارنارون
ازقبیل"coleoptera" بالپوشان و
برگخواران تبریزی ".L"populi
Melasoma می باشد.
2ـ
بـرگخوارانـی کـه ازشـیره بـرگـها تغذیـه مـی کننـد کـه شـامل انـواع شـته هـــا "Aphidoidea،" سـپرداران"Diaspididae،"شپشـکهای
آردآلـــود"Pseudococcidae،"زنجرکــها"Cicadellidae
" ،آلئورودها "Aleyrodidae
،"بال ریشک داران"Thysanoptera
"انواع کنه های گالزا"Eriophyidae
" و کنه های تارتن "Tetranychidae
"میباشند.برخی ازافراد این گروه علاوه برخسـارت مسـتقیم
بوسـیله تغذیه ازشیره گیاهان،بطورغیرمستقیم با ترشح انواع عسلک هـا،ایجـاد گـال
دراندامـهای گیـاهی یـا تنیـدن تاردرپشت برگها توسط کنه ها و درمواردی با انتقال
عوامل بیماریزای ویروسی به گیاهان آسیب مضــاعف وارد می سازند.
3ـ ساقه
خواران و پوستخواران کـه شـامل سوسـکهای شـاخک بلنـد "Cerambycidae
،"سوسـکهای سرپهن "Buprecstidae،"پوستخواران"Scolytidae،"برخـی
از لاروهـای بـال پولـک داران و موریانـه ها"Termitidae،"می
باشند.این حشرات معمولا ازناحیه چوب و زیر پوست تنه"لایه زاینده" تغذیه
کــرده و درنهایت منجربه خشکیدگی درختان می شوند.یکــی از پوسـتخواران
مـهم،پوسـتخوارنارونScolytus ".Marsh"multistriatus می باشد. که علاوه بر خسارات
مستقیم، در انتقال قارچ عــامل بیمـاری مـرگ نارون "Buisman"Ulmi
Ceratocystis وخشک نمودن درختان نارون نقش دارد.
4ـ حشرات
و کنه های خاکزی که به ریشه ها،غده ها،پیازهای گیاههای زینتی،انــواع بـذور و
گیاهچـه هـا حملـه کـرده و آنـها راازبیـن مـی برنـد.دربیـن آنـها میتـوان آبـدزدک ".L "Gryllotalpaکـرم ســـفید ریشه . olivieri Polyphylla انواع کرمهای
مفتولی "Elatridae "کرمـهای
طوقـه بـرAgrotis .SSP و کنه پیاز Fan.&can robini Rhizoglyphus را نام برد.
5ـ میوه
خواران و بذرخواران که شامل انواع لاروهای بال پولک داران و سخت بالپوشان بوده و
در پارکــها اهمیت چندانی ندارند.
پیشنهاداتی در
جهت شروع اجرای "IPM "درپارکها:
درحال حاضر درکشورهای پیشرفته برنامه هــای مدیریت تلفیقی آفات مخصوصا برای گیاهان
مهم تدوین شده و در حال اجرا می باشد ولـی درکشـورهای درحال توسعه همانطورکه قبلا
گفته شد این برنامه ها مراحل اولیه بررسی و تدوین را می گذرانـد.درایـران نیزمخصوصا
برای آفات پارکها هنوز برنامه مدونی موجود نیست،بنابراین تا تدوین برنامه منظم
مـوارد زیـر را درمدیریت تلفیقی آفات پارکها پیشنهاد می نماید:
1ـ نظربه
اینکه اغلب آفات چوبخوار و پوستخواردرزمره آفات ثانویه بوده و به درختانی حمله
ورمی شوند که در اثر فشارمحیطی ازقبیل کم آبی وکم غذایی ضعیف شده انـد لـذا تقویـت
درختـان از طریـق آبیـاری منظم،مصرف کودهای دامی و شیمیایی مناسب،هرس شاخه های خشک
شده و معدوم کردن آنها می تواند درجلوگیری ازآلودگی های بعدی درختان موثرباشد.
2ـ
کاربرد دشمنان طبیعی در برنامه "IPM
"برای آفاتی ازقبیل پوستخوارنارون وشپشکهای آرد آلود سوزنی برگان
که می توان بــه ترتیـب ازکنـه پـارازیت ".Oud"scolyti
Pyemotes وکفشـدوزک شـکارگـر کریپت
montrouzieri Cryptolaemus استفاده نمود.
3ـ ازبه
کاربردن سموم پردوام و پرخطردرمبارزه با آفات و بیماریها در پارکها احتراز شود.
بـرای مبـارزه بـا سپرداران،شته ها،شپشکهای آردآلود،سایرحشرات مکنده وکنه ها می
توان در قـالب مدیریـت تلفیقـی و بـا توجه به دوران حساس زندگی آنها ازروغنهای
امولسیون شونده به تنهایی یا مخلوط با سموم فسفره یا کـار با ماتی کم دوام استفاده
نمود.
4ـ
درمبارزه با آفات برگخوار علاوه بربه کارگیری دشمنان طبیعی آنها می توان از سموم
میکروبی ازجملــه thuringiensis Bacillus استفاده نمود.
5ـ
انتخاب،اصلاح و کاشت ارقام درختانی که نسبت به حمله آفــات و عوامـل بیمـاریزا
مقـاوم یـا تحمـل پذیرباشند.
6ـ کاشت
گونه های متنـوع درختـان و گیاهـان بـه طـور مختلـط در پارکـها کـه از خسـارت
آفـات تـک خوار "monophagous "می
کاهد.
7ـ بیل
زدن پای درختان در پاییز و غرقاب نمودن آنها در زمستان منجر به یخ زدن آب در پــای
ریشـه هـا شده و درنتیجه درکاهش جمعیت تعدادی ازآفات زمستان گذران خاکزی موثر می
باشد.
8 ـ گونه
های متعددی ازحشرات شیره خوارمــانند شـته هـا،زنجرکـها،شپشـکها و غـیره درانتقـال
عوامـل بیماریزای ویروسی نقش دارند.آلــودگـی بـه بیماریـهای ویروسـی معمـولا
درمـورد گیاهـانی مـانند انـواع شمعدانی،قرنفل،آهار وگلهای زینتی دیگر در خزانه ها
ایجاد می شود. گاهی نیز به دلیل تشخیص نادرسـت عامل بیماری،سمپاشیهایی نیز درروی
آنها انجام می گیرد که چه بسا بی تاثیر بوده و فقط اثرات ســوء آنـها در محیط زیست
باقی می ماند. لذا پیشنهاد می شود قبل از توزیع این قبیل گیاهان،نسبت به تشخیص
دقیق عامل بیماری یا آفت اقدام نموده و در صورت تایید خسارت حشرات شــیره خـوار
بـا اسـتفاده از حشـره کشهای فسفره کم دوام با آنها مبارزه صورت گیرد.
9ـ با
توجه به اینکه بیماریهای ویروسی گیاهان از طریق تکثیرغیرجنسی"قلمه و پیوند"
به گیاهان دیگر قابل انتقال می باشد.لذا پیشنهاد می شود که از اقدام به این عمل با
نظر کارشناسان از سالم بودن و عدم آلودگـی این قبیل گیاهان اطمینان حاصل نمود.
10ـ بررسی
در زمینه شناسایی دقیق علمی آفات و دشمنان طبیعی آنها تاکید می شود.همان طــور کـه
قبـلا اشاره گردید استفاده گردید استفاده از دشمنان طبیعی آفات و کنترل بیولـوژیـک
در برنامـه هـای مدیریـت تلفیقی از ضروریات است.
11ـ همان
طور که در فوق اشاره شد مدیریت تلفیقی آفــات مسـتلزم داشـتن اطلاعـات جـامعی در
زمینـه بیولوژی آفات،جدول زندگی و تغییرات جمعیت آنها می باشد.برای نیل به این
اهداف ، تامین اعتبــارات و امکانات لازم مخصوصا برای مطالعه به وسیله دانشجویان
دوره هــای کارشناسـی ارشـد و دکـتری حشـره شناسی و بیماری شناسی گیاهی که غلاقمند
به تحقیق در این زمینه ها می باشند ضرورت دارد
منبع:مجموعه
مقالات همایشهای آموزشی و پژوهشی فضای سبز شهر تهران "جلد اول"
#کاشی سنتی