مدیریت
پیشنگرانه در قرن بیست و یکم
دکتر سعید خزائی
مرکز آینده پژوهی
علوم و فناوری دفاعی
مهرماه 1384
همانطور که
ماکیاولی مدتها پیش از این گفته بود، پیشنگری منافع فراوانی به همراه دارد. با
وجود این، ماکیاولی به این موضوع اشاره نکرد که چگونه یک سازمان می تواند قابلیت
پیشنگری خود را به منظور دستیابی به برتری راهبردی بهبود بخشد؟ در عصر تغییرات
پیچیده و شتابان جامعه، پیشنگری و دستیابی به برتری راهبردی در گرو تکنیکهای
پیشرفته ی جمعآوری اطلاعات، مدلهای نوین تصمیمگیری و پاسخگویی عملی میباشد. روی هم
رفته، این ابزارها به یک سازمان اجازه میدهد که از اطلاعات راهبردی خارجی بهره برداری
کرده، از غفلتزدگی دوری کرده، از فرصتهای جدید استفاده و تهدیدهای نوظهور را به
فرصتها تبدیل کند.
شکست در پیشنگری
می تواند نتایج مخربی داشته باشد. مثالهای مهمی از شکست درپیشنگری تغییرات خارجی مهم
را می توان در سازمانهای دارای منابع مالی قابل توجه یافت. شرکتهای عمدهی امریکایی
مانند آی.بی.ام ، جنرال موتورز و سی.بی،اس ، سرس ، بخش اندکی از سازمانهایی هستند که همگی
در پیشنگری تغییرات خارجی مهم شکست
خوردند. برای مثال در بخش اعظم دههی 1980 شرکت آی.بی.ام نشانه های تغییر صنعت رایانه
را نادیده گرفت، اگرچه این شرکت برای ایفای نقش در تجارت رایانه های شخصی تکاپو
کرد اما بیشتر تلاش خود را بر روی صنعت رایانه های بزرگ (ابررایانه ها) متمرکز
ساخت. شرکت جنرال موتورز هم به علایم ظهور و بروز بحران انرژی در اواخر دهه ی 1960
و افزایش جذابیت اتومبیلهای کوچک و کم مصرف ژاپنی اعتماد نکرد. این بی توجهی موجب شد که شرکت معظم جنرال موتورز باکاهش 30
درصدی در ارزش سهام خود مواجه شود. شرکت سرس به کار بیهوده ی تولید و
فروش کالا تنها با مارک تجاری خود و همگنسازی فروشگاههای بزرگ و سامانه ملی در
راستای این سیاست ادامه داد، در حالیکه مشتریان به دنبال کالاهای مارکدار متنوع و
کیفیت بیشتر در محصولات و خدمات بودند. خبرگزاری سی.ان.ان کار پخش اخبار به صورت
شبانه روزی را به عنوان سیاست خود برگزید، در حالیکه خبرگزاری سی.بی.اس تنها برای
در اختیار داشتن یک ساعتهی اخبار شبانه تلاش میکرد.
در حالیکه تغییر
به درونمایهی اصلی فعالیتهای تجاری عصر ما مبدل شده است، ملاحظهی راهبردی واقعی
این است که آیا تغییر، سازمان شما را درگیر بحرانهای مختلف میکند و یا اینکه شما
را قادر میسازد تا از آینده نگاری و پیشنگری در راستای مدیریت تغییر به شیوهای
آرام، آگاهانه و نظاممند استفاده کنید؟ طرحریزی برنامه ی آینده ی یک سازمان تنها به
وسیلهی تکنیکهای اطلاعاتی پیشرفته، مدلهای جدید، قدرت پاسخگویی و محاسبهی عملی
امکانپذیر است. برای بقا و موفقیت در آینده باید مهارتهای اندیشهی بیرونی ـ درونی خود را با
ارتباط دادن به اطلاعات برخاسته از یک سامانهی اطلاعاتی راهبردی دربارهی پیشرفتها
در دنیای خارج و تطبیق و تشریح آن در درون سازمان کامل کنید.
“فناوری
در حال تغییر است، بازارها هم دستخوش تغییر میشوند. شرکتهایی که تغییرات را
پیشبینی کنند، ترقی خواهند کرد. آن دسته از سازمانها که آثار شادابی و پویایی قرن
را نخواهند داشت، هنگامیکه مهمانی خاتمه مییابد، دیگر حاضر نخواهند بود ....”
الکساندر.جی.
تروتمن، مدیر عامل شرکت فورد موتور
هدف این مقاله
تعریف ابزارهای مدیریت پیشنگرانه، فنون و فرآینده ایی است که برای پیشنگری و
شکلدهی به آینده ی سازمان میتوان از آنها استفاده کرد.
مدل فرآیند
تصمیم گیری در مدیریت پیشنگرانه
مدل فرآیند
تصمیم گیری در مدیریت پیشنگرانه نشان می دهد که با موفقیت چشمگیری در بسیاری از
محیطهای سازمانی بهکار گرفته شده است. به این روش “ الگوی فرآیند تصمیم” گفته
میشود، زیرا بر سطح رویدادهای نوظهور تمرکز کرده و برای مدیران سازمان، مجالی پیشدستانه
و بهنگام برای ارزیابی و تصمیمگیری پیرامون این موضوعات و براساس اهمیت و تأثیر
بالقوهی آنها
برروی سازمان
فراهم میسازد. در ادامه، این فرآیندو ابزارهای کاربردی موجود برای تشریح و ارزیابی
مطالب توصیف میشود.
#کاشی سنتی