پیشبینی فناوری

• با توجه به گسترش روز افزون فناوری و تاثیر آن در توسعه کشور، اهمیت پیشبینی فناوری چیست؟

• روشهای مناسب برای پیش فناوری کدامند؟

• در تحقق چشم انداز بیست ساله کشور، پیشبینی فناوری چه نقشی دارد؟

در دنیای کنونی، پیشبینی پیشرفتها و تحولات آتی فناوری، یکی از مهمترین گرایشات آینده پژوهان است. زیرا با هر گامی که فناوری به پیش برمیدارد، فرصتهای دفاعی، اقتصادی، تجاری، بهداشتی، آموزشی و شغلی جدیدی را پدید میآورد و در مقابل بسیاری از محصولات، خدمات و کسب و کارهای جاری را منسوخ میکند. پیشبینی فناوری به سازمانها و شرکتها اجازه میدهد که این روندها را پیش بینی کرده و منابع خود را به حوزه هایی از فناوری منتقل کنند که با روندهای مساعد فناوری، سازگاری بیشتری داشته باشد.

گزینه های مختلفی که در مواجه ه با فناوری و مسائل پیرامون آن میتوان اتخاذ کرد:

1 .عدم پیشبینی: میتوان از پیشبینی آینده  پرهیز کرد و هیچ توجهی به پیامدهای آتی تصمیمها نداشت. واضح است هر سازمانی که چنین عمل کند، به زودی منحل میشود، زیرا اگر محیط به سرعت تغییر کند، تصمیمهایی که در کوتاه مدت درست بودهاند، الزاما در بلند مدت درست نخواهند بود.

2 .هر چه بادا باد: این گزینه بیانگر نگرشی است که میگوید، آینده  یک بازی کاملاً تصادفی است و قابل پیشبینی نیست. افرادی که چنین تفکری دارند، برای فرار از بار مسئولیت، این روش را انتخاب کردهاند و با این روش خود و سازمان را با دردسرهای شغلی بزرگی مواجه میکنند.

3 .گذشته درخشان راهی برای آینده : بسیاری از سازمانها، پیشینه درخشانی دارند و عمر طولانی آنها نشان میدهد که بدرستی عمل کردهاند. اما وقتی شرایط عوض میشود، احتمال کمی وجود دارد که سیاستها و تصمیمات موفقیتآمیز گذشتهرا تغییر دهندو در عمل به علت تعصب به افتخارات پیشین، شکست میخورند.

4 .پیشبینی رو به بالا: در این نگرش، نرخ تغییرات فناوری ثابت و در جهت خاصی در نظر گرفته میشود و گفته میشود که آینده  همچون گذشته است، ولی کمی بیشتر یا بهتر خواهد بود. چنین سازمانهایی در برابر تغییرات ناگهانی فناوری بشدت آسیب میبینند.

5 .فشردن کلید بحران: بعضی از مدیران بقدری سستی میکنند که مشکلات جاری سازمان به بحران تبدیل میشود و در آن هنگام، به یکبار تغییر آهنگ میدهند و کلید بحران را فشار میدهند و راه حلی برای مشکلات جستجو میکنند. اشکال عمده این روش، فرض وجود فرصت کافی برای خروج از بحران است و اگر این فرض نادرست باشد، سازمان نابود خواهد شد.

6 .پیشبینی شهودی: این نگرش نوعی پیشبینی است، ولی در نقطهی مقابل روشهای عقلانی، روشن و دقیق پیشبینی قرار دارد. این روش حکم میکند که در جستجوی یک نابغه باشیم (کسی که از توانایی سحرآمیز پیشبینی برخوردار باشد) و از او بخواهیم که بطور شهودی آینده  را پیشبینی کند. این روش از نظر زمانی پرهزینه است و معمولا یافتن چنین افرادی غیر ممکن است.

7 .پیشبینی عقلانی : این روش برخلاف روش قبل، دارای اصول و تکنیکهایی بوده و قابل آموزش و یادگیری است. ازطرف دیگر میتوان تضمین کرد که در برخی موارد، صرف نظر از اینکه چه کسی آنها را پیشبینی کرده است، به جوابهای یکسان رسید.

دلیل ذکر این روشها، رسیدن به این نتیجه بود که بهترین و عاقلانهترین کار پیش از مواجه ه با تحولات فناوری، استفاده از روش آخر، یعنی پیشبینی عقلانی آینده ی آن است.

1 .گامهای نوآوری

هر نوآوری در حوزهی فناوری، از گامهای متعددی عبور میکند تا از مرحلهی علمی به مرحلهی تأثیرگذاری در جامعه برسد. شناخت این گامها به آینده پژوه کمک میکند تا پیشبینی دقیقتری از روند تغییرات انجام دهد. گامهای مطرح شده معمولا بدین صورت هستند:

1 .یافته های علمی

2 .امکانپذیری آزمایشگاهی

3 .نمونهی عملیاتی

4 .عرضه به بازار با کاربرد عملیاتی

5 .پذیرش همگانی

6 .اشاعه به حوزه های دیگر

7 .آشکار شدن اثرات اجتماعی و اقتصادی

2 .روشهای پیشبینی فناوری

چهار روشی که معمولا برای پیشبینی فناوری استفاده میشوند، عبارتند از

1 .روش برونیابی: این روش الگوی گذشته را به آینده  تعمیم میدهد، یعنی نخست یک سری زمانی از اطلاعات مربوط به موضوع را جمعآوری کرده و سپس آنها را برونیابی میکند.

2 .شاخص هادی: در این روش برای پیشبینی وضعیت آینده ، از یک سری زمانی مشخص، به کمک یک سری زمانی دیگر، استفاده میشود. نکتهی اساسی در روش شاخص هادی این است که رفتار سری زمانی مدنظر با رفتار سری زمانی اولیه، باید یکسان باشد

3 .روش علت و معلولی: در روشهای برونیابی و شاخص هادی باید بین گذشته و آینده  رابطهای به دست آید و هیچ نیازی نیست که علتهای این رابطه شناخته شود، ولی در روش علت و معلولی، اطلاعات مربوط به علت و دلیل، جمعآوری میشود.

4 .روش آماری و احتمالی: تفاوت این روش با روشهای قبلی در این است که یک توزیع احتمالی برروی دامنهی شاخصهای ممکن تولید میشود

 #کاشی سنتی