در بسیاری از
طرحهای شهری در کشورهای مختلف در تهیه طرحهای تفصیلی و هادی برای شهرها نقشهای نیز
طراحی میشود که حاوی مطالب خوبی برای استفاده معلولان است. این نقشه نقاطی از شهر
را که معلولان میتوانند از آن برای انجام دادن کارهای روزمره خود (از قبیل حرکت،
استراحت، خرید، پارک خودرو و ...) مورد استفاده قرار دهند و یا مناطقی را که برای
استفاده معلولان مناسب نیست، مشخص میکنند. به طور خلاصه در این نقشه یا کتابچه های
راهنما کلیه مراکزی که معلولین میتوانند بدون داشتن مشکل خاصی در آنجاها رفت و آمد
نمایند با علائم نوشتاری و گرافیکی مخصوصی مشخص میگردند. به علاوه از آنجا که
ارائه این اطلاعات به نابینایان فقط از طریق صوتی و لمسی امکاپذیر است، مسئولان
شهری سعی در تهیه این نقشه ها با خط بریل برای استفاده نابینایان دارند.
پیاده رو،
مهمترین شبکه دسترسی شهری است. این شبکه از آن جهت مهم است که در مقیاس حرکت انسان
قرار داشته و از این رو باید از دیدگاه سهولت در حرکت، نقاط مکث و نقاط دید و
گریز، کاملاً بیمانع باشد.
انواع
محدودیتهای حرکتی معلولان و جانبازان
- گروهبندی
افراد دارای محدودیت های حرکتی :
1 -افراد
معلولی که دچار نقص یا مسدومیت عضوی هستند که در آنها محدودیت حرکتی ایجاد میکند و
معمولاً تا پایان عمر با آن روبرو هستند که خود به چند دسته تقسیم می شود:
- معلولیت جسمی در
یکی از اعضای حرکتی مخصوصاً در پاها
(People with limited walking
abilities)
( The sightless)
نابینایان
(The partially sighted)
بینایان کم
(The hearing impaired)
ناشنوایان
استفاده کنندگان
از ویلچر(users Wheelchair)
2 -افرادی که در حال پشت سر گذاشتن دوران نقاهت خود بعد از
مسدومیت هستند که این مورد به صورت مقطعی است.
3 -کودکان و افراد کهنسال، که کودکان اکثراً به علت کم توجهی
و شیطنت و کهنسالان به خاطر ناتوانی و کهولت در حرکت در پیاده روهای شهر دچار مشکل
هستند
4 -زنانی که نوزادان خود را در صندلی چرخدار حمل می کنند و
همچنین زنان در دوره ای از بارداری
با این حساب
درصد بالای از شهروندان، بسیار بیشتر از آنچه که در آمارها (10درصد) ذکر می شود با
محدودیت در عبور و مرور از معابر خصوصاً پیاده روها که نقش مهمی در حرکت پیاده
دارند روبرو هستند.
برای معلولین
تنها کافی نیست در مسکنی راحت زندگی کنند ولی منزوی و دور از دیگران باشند. آنها
باید بتوانند خویشاوندان و دوستان خود را ملاقات نمایند و به طور مستقل حرکت کنند
معلولین همچنین خواستارآنند که:
بدون کمک دیگران
قادر به رفتن به محل کار خود باشند
ورزش کنند یا حداقل
آن را تماشا نمایند
در مراکز فرهنگی
حاضر شوند، به طور مثال به تئاتر بروند
در فعالیتهای اجتماعی
حضور داشته باشند
در فضای باز،
گردش و تفریح کننند و از موهبتهای بسیاری که بهره ور شدن آنها برای افراد سالم امری
طبیعی است، بهره مند گردند
فروش کاشی مراکشی
ضوابط و
معیارهای طراحی پیاده رو مناسب برای استفاده معلولان:
شورای عالی
شهرسازی و معماری ایران به اسـتناد بنـد 5 مـصوبه 8/3/68 خـود در خـصوص «ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای افراد معلـول جـسمی
ـ حرکتـی» در جلـسه مـورخ 22/9/78 پیشنهاد وزارت
مسکن و شهرسازی در ارتباط با بازنگری مصوبه یاد شـده و پیوسـت آن را به شرح زیر
تصویب نمود. بنابراین از این تاریخ مصوبه حاضر و پیوسـت آن جـایگزین مـصوبه مورخ
8/3/68 و پیوست مربوطه می گردد:
از این تاریخ در
کلیه طرح های آتی و در دست تهیه شهرسازی، شهرک سـازی و مجتمـع های مسکونی و
ساختمانی سراسر کشور اعم از اینکه توسـط دسـتگاه های دولتـی و وابـسته بـه دولت و
شهرداری ها و یا بخش خصوصی تهیه گردند، رعایت ضوابط موضوع بند یک مجموعه پیوست که
شامل ضوابط برنامه ریزی و طراحی برای تسهیل حرکت معلولین در سطح شهر مـی باشد
الزامی بوده و کلیه مراجع مسئول تهیه، بررسـی و تـصویب و اجـرای طـرح هـای توسـعه
شهری، شهرک سازی و مجتمع های ساختمانی و مسکونی موظفند در مراحل مختلف تصویب و
صدور پروانه و نظارت مذکور را رعایت نمایند.
به منظور رفع موانع شهری موجود لازم است که اصلاحات
موضوع بند دو ضوابط پیوست تا قبل از تهیه و یا تجدیدنظر در طرح های توسعه شهری بـه
منظـور نزدیـک تـر کـردن شـرایط موجود به شرایط مناسب، توسط مراجع مسئول عمران
شهری با توجه به اولویت هر یک به اجرا در آید.