طرح کاشی های سنتی در دوره های مختلف تاریخی :

1- کاشی کاری دوره هخامنشیان :

در دوره هخامنشیان تزئینات به صورت کاربرد آجرهای لعاب دار رنگین و ترکیب آنهاست .

بدنه ی ساختمان شوش و تخت جمشید با چنین تلفیقی آرایش شده اند .

دو نمونه جالب از این نوع کاشی کاری در شوش بدست آمده که به شیران و تیراندازان معروف است .

یکی دیگر از این تزئینات کاشی استفاده آن برای آرایش کتیبه است .

رنگ متن اصلی کاشی های دوره هخامنشیان اغلب زرد و سبز و قهوه ای میباشد .

و لعاب روی آجرها از گچ و خاک پخته تشکیل شده است .

نمونه دیگری از این نوع کاشی لعاب دار در نقش حیوانات خیالی مانند سیمرغ و یا گریفن که دارای شاخ گاو و پا و سر شیر و چنگال پرندگان هستند کاربرد دارد .

2- کاشی کاری دوره اشکانیان :

دردوره اشکانیان صنعت لعاب با پیشرفت خوبی روبه رو شد .

به ویژه استفاده از لعاب یکرنگ برای پوشش جدار داخلی و سطوح 

خارجی ظروف سفالی رواج پیدا کرد .

و همچنین نوع ضخیمی از لعاب برروی تابوت های دفن اجساد استفاده 

میشده است .

در این دوره به تدریج از لعاب هایی به رنگهای سبز روشن و آبی فیروزه ای

 استفاده میشد اما هنرمندان برای پوشش خشت و آجر استفاده چندانی 

از لعاب نکرده و نقاشی را برای تزئین بناها ترجیح میدانند .

دیوار نگاره های کاخ آشور و کوه خواجه سیستان یاد آور اهمیت و رونق 

نقاشی دیواری این دوره است .

3- کاشی کاری دوره ساسانیان :

در دوره ساسانیان ساخت کاشی به همان شکل که در دوره قبل یعنی 

دوره اشکانیان بود اما با لعاب ضخیم تر ادامه پیدا کرد .

و کاشی معرق هم از نوع مرغوب رواج پیدا کرد .

نمونه هایی از این نوع کاشی ها که ضخامت لعاب آنها به قطر یک 

سانتیمتر میرسد در کاوش های فیروزآباد – کاخ تیسقون به صورت واضح

 مشاهده میشود . 

نقش های این کاشی عبارتند از:

زنان چنگ زن – بافنده و دارنده ی گل – مردان سالخورده است با قطعه 

های کوچک کاشی به رنگ های نارنجی – قهوه ای – قرمز – زرد – 

یشمی – گلی و آبی – خاکستری – شیری صورت گرفته و نشان دهنده

 ی کار دقیق و تنوع رنگ های رایج در دوره ساسانیان است .

4- کاشی کاری دوره سلجوقیان :

کاشی کاری در تزئینات دوره نخستین دوران اسلامی تاریخ ایران جای

 خودرا به هنر گچ بری داد و برای بار اول در دوره ی سلجوقیان با رنگ 

فیروزه ای رونق گرفت .

در یک مدت طولانی برروی یک سده در قلمرو سلجوقی کاشی کاری 

گسترش یافت و در ابتدا جهت تزئین قسمتهای فوقانی مناره ها و 

برجسته نمودن جملات مقدس مذهبی و آسان کردن خواندن آنها به کار 

میرفت .

مناره های سین – مسجد علی در اصفهان – ساربان از نمونه های 

برجسته در این دوره هستند .