تکنولوژى و
پیشرفت علوم با نیازهاى قدیمى انسان از جمله احساس ، ادراک ، ادراک فضا و فضایى که
مى تواند به انسان ارامش دهد و محیط را برایش مطلوب کند در تضاد نیست . تمامى
حرکتى که مى کنیم با هدف وبراى بهبود شرایط زیستى انسان است . نکته اصلى توسعه
پایدار را اینگونه عنوان مى کنم که توسعه پایدار ، انسان مدار است و بسیارى از
نیازهاى انسان امروزى متفاوت است ولى نیازهاى اساسى اش همان نیازهاى قدیمى و
بنیادى است
بنابراین ضمن
اینکه در کارمان به ارزشهاى فنى و داده هاى علمى
Objective اهمیت مى دهیم و براى سنجیدن آن معیارهاى علمى ، فنى و
عینى را بدست مى آوریم . از یک طرف معیارهاى کمى را بدست مى آوریم و از طرف دیگر
به معیارهاى کیفى خواهیم رسید.
در سالهاى اخیر
زمینه هاى ارزیابى کیفى با تکیه بر دانش ، علم و کاربرد سیستمهاى اطلاعاتى ایجاد
شده است یعنى امروز با سیستمهاى اطلاعاتى حاکم بر سرزمین ( کاربرد GIS در سرزمین ) مى توان معیارهاى کیفى مورد نیاز انسان
را اندازه گرفت
به عبارتى
زیبایى را مى توان سنجید، تعریف کرد ، معیارهایى که در ما حاکم است براى سنجیدن آن
زیبایى ها روى سرزمین پیاده کرد و نهایتاً هنگامى که در محیط هستیممم یا طراحى مى
کنیم ، معیارهاى کیفى را هم به همراه معیارهاى کمى بکار گیریم . بنابراین در این زمینه به علت گستردگى مبحث به ذکر
نکات مهم اکتفا مى کنم .
مروزه ما مى
دانیم که جاده یا راه ، شریانى حیاتى است . شریانى از زندگى انسان برروى سرزمین ،
فقط وسیله نیست بلکه بیان کننده کل زندگى انسان است
ما به خاطر
زندگى و توسعه حرکت مى کنیم و این حرکت عمدتاً از طریق راه اتفاق مى افتد و این
امر در روحیه انسان و در نیازهاى انسان مؤثر است . همانطور که ما از محیطى به محیط
دیگر مى رویم باید بدانیم که در چه فضایى و در چه محیطى حرکت مى کنیم . به عبارت
دیگر امروز صحبت از طراحى راه مى شود که طراحى معمارى کلا ن است چون دیگر نمى
توانیم بگوییم که جهان فقط محدود به محیط شهرى یا روستایى است .خود سرزمین به صورت
یکپارچه holestic تعلق داریم .
بنابراین وقتى
که ما یک راه را طراحى مى کینم ، این راه در سرزمین دیده مى شود. مسافرین کدام
سرزمین را مى بینند؟ کدام منظر را مى بینند ؟ تاثیر آن منظر بر روح و روان راننده
یا سرنشین چه خواهد بود ؟ تاثیر حرکت در راه یا تاثیر راه بر سرزمین و محیط کدام
است ؟ راه روى محیط اطرافش چه تاثیرى مى گذارد؟
در حوزه ارزیابى
هاى بخشهاى مختلف برنامه ریزى ، در یک محل
analysis Landscape را مطرح مى کنیم ، کاربرد ارزیابى محیط منظر در طراحى
جاده اى و در جاى دیگر از Planning Landscape سخن مى
گوییم و در آن مسئله جاده و مکان یابى و مسیریابى جاده بر روى سرزمین ، اثرات
طراحى انجام شده در سیماى سرزمین و سیماى محتوایى، مطرح مى شود زیرا Landscape را فقط به عنوان سیماى سرزمین نمى توان
عنوان نمود ودر ترجمه اش به فارسى از دو واژه محیط و منظر استفاده کرده ایم . محیط
بخاطر اینکه جنبه هاى رسمى تر کلمه را برسانیم چون در ادبیات
architecture Landscape یا Planning Landscapeهم سیما و هم
محتوا است . یعنى کاربرى سرزمین ، تاریخ سرزمین و تاریخ جمعیتى که در آن سرزمین
اقامت دارد به همراه مسایل کاربردى و وضعیت فیزیکى آن است
بنابراین در
ادراک این محیط ، روانشناسى احساس و ادراک انسان دخالت دارد. چون ، براى انسان
آماده مى شود ، در نتیجه وقتى حرکت مى کنیم آن چیزى که از فضا احساس و ادراک مى
کنیم به روانشناسى ادراک ما برمى گردد که نهایتاً به صورت خلاصه بحث خواهد شد
دراک محیط با
پدیده هاى زیبایى شناسى هم مرتبط است . خوشبختانه در ایران مباحث اغلب به صورت
فلسفى مطرح مى شود براى مثال آقاى الهى قمشه اى و علامه جعفرى در این زمینه بسیار
صحبت کرده اند و مسایل جالب و قابل توجه و تعمقى در این زمینه دارند.
این مباحث
درفرهنگ ما جاافتاده است ، منتهى نیاز ما و مرتبط کردن این نیاز با هیجان و تحرک
امروز که در حقیقت آشنایى به مسایل و مشکلات جمعیت کثیر و وسیع این کشورکه در حال
رشد بیشتر است و ارتباط با فرهنگ سنتى و آنچه که به عنوان دستاورد علمى و فرهنگى
گذشته است ، مهم است .
کاشی سنتی#