با وجود آنکه تعدیل دسترسی می تواند از الحاق یک رمپ ساده به پله های هشتی یک خانه تاریخی، تا ایجاد تغییرات کلی در داخل و خارج ساختمان متغیر باشد، بطور کلی در زمینه طراحی دسترسی در بناهای تاریخی 4 رویکرد متفاوت قابل تشخیص است. این 4 رویکرد عبارتند از:

تخریب ، ایجاد الحاقات و جابجایی ها در کالبد تاریخی:

طبیعتا اصلاح کامل کالبد تاریخی بر اساس نیازمندیهای دسترسی، از طریق ایجادسطوح شیب دار، تخریب و نوسازی پله ها، تنظیم مجدد عرض درها و راهروها، به حداقل رساندن اختلاف سطحها و بطور خلاصه تخریب و حک و اصلاح اساسی، می تواند دسترسی آسان و کافی برای افراد ناتوان ایجاد کند، اما در عین حال متضمن تحریف عناصر و هویت تاریخی بنا خواهد بود. این راه حل قطب مخالف نگرش حفاظتی است که اعتقاد به حفظ کالبد تاریخی به هر قیمت ممکن دارد.

رویکرد تکنیکی

الحاق عناصر غیر تاریخی یا تجهیزات مکانیکی به بنا اگر چه نیاز های دسترسی را تامین می کند اما میتواند سیمای کلی و هنری مجموعه را تحت تاثیر قرار دهد.

استفاده از عناصری مثل بالابر ها و آسانسورها باید همواره به عنوان آخرین راه حل در نظر گرفته شود. بالابر ها نیازمند تامین نیرو بوده و در معرض خرابی های مکانیکی هستند، از سوی دیگر باید بصورت مداوم آنها را نگهداری و سرویس کرد. تنها هنگامی باید از بالابر مکانیکی استفاده کرد که فضای کافی برای ایجاد رمپ یا گزینه دیگری موجود نباشد. از سوی دیگر گزینه راه حلهای مکانیکی از دو جنبه با معیارهای حفاظتی تطابق دارد، اولا کاملا از کالبد تاریخی متمایز است و آنرا تحریف نمی کند، ثانیا الحاق ان به کالبد تابع اصل برگشت پذیری است و می تواند

تغییر کاربری ها

تغییر کاربری به دو منظور بکار می رود، اول تخصیص کاربری های خرد ضروری در فضاهایی که از نظر دسترسی موقعیت بهتری دارند، و دوم اختصاص بخشی از مجموعه با دسترسی های ویژه معلولین و رها کردن مابقی آن که در همه بناهای عمومی قابل اجرا نخواهد بود. مثلا موزه ها از جمله بنا هایی هستند که کمتوانان جسمی باید به تمام نقاط آن دسترسی داشته باشند. درمجموع این راه حل در تمام بنا ها قابل اجرا نیست ودر بسیاری مواقع فرصت برابر معلولین و مردم عادی را تامین نمی کند.

رویکرد ترکیبی

که برحسب ضرورت های فنی و نیازها، از ترکیبی از راه حلهای فوق استفاده میشود. این گزینه از آنرو که بر حسب مقتضیات، انتخابهای بیشتری را در اختیار ما قرار می دهد ارجح بوده و انعطاف بیشتری دارد.

شیوه های دسترسی:

هدف از انتخاب شیوه دسترسی در بناهای تاریخی یافتن راه حلی است که در عین آنکه بیشترین میزان دسترسی را تامین میکند، شخصیت و هویت تاریخی بنا را مخدوش نسازد. در این بخش شیوه های دسترسی به بخشهای مختلف بنای تاریخی مورد بررسی قرار خواهد گرفت، بخشهایی چون ورودیها، فضاهای داخلی، الحاقات و محیط اطراف

ورودی اصلی:

تا حد ممکن باید ورودی اصلی بنا برای کم توانان تعدیل و تجهیز شود و با سایر افراد مشترک باشد. در صورتی که این امر جز با آسیب زدن جدی به شخصیت تاریخی بنا میسر نیست، می توان از ورودی های فرعی ویژه معملولین استفاده کرد، اما باید توسط علائم راهنما با ددقت مکان آن مشخص شود. معمولا تعدیل ورودی اصلی مستلزم دخالت در نمای مجموعه است. پله ها، آستانه درها، و ایجاد الحاقاتی چون رمپ، بالابر ویلچر، وغیره از جمله عناصری هستند که باید اضافه یا تعدیل شوند. در موارد خاص هنگامی که ورودی بنا و نحوه دسترسی به آن از ارزش زیادی برخوردار نیست، می توان با ملایم کردن شیب دسترسی و حذف پله های ورودی، نحوه رسیدن به فضای داخلی را تعدیل کرد، اما بهتر است پله های اصلی بنا تخریب نشوند بلکه زیر خاک پنهان گردند.

شاید رایجترین شیوه تعدیل ورودی ها الحاق رمپ به آنها باشد. سطوح شیب دار معمولا با مصالح متنوعی ساخته می شوند که از جمله آنها می توان به آجر، سنگ و چوب اشاره کرد. نکته مهم در انتخاب نوع مصالح سطوح شیب دار، یکی هماهنگی بصری با نمای ورودی، و دیگری متمایز بودن آن از بدنه بنای تاریخی است، تا الحاقی بودن آن مشخص باشد. رمپهای الحاق شده معمولا بدو دسته دائمی و موقتی تقسیم می شوند. رمپهای موقتی از مصالح سبک وزنی چون فلز یا چوب ساخته می شوند. با وجود آنکه از نظر معیار های حفاظتی رمپهای موقت دارای ارجحیت هستند، این ایراد را دارند که باید آنها را برحسب نیاز نصب و یا باز کرد و به همین دلیل استفاده کننده نمی تواند بصورت مستقل و بدون یاری گرفتن از نفر دوم از آنها استفاده کند.

از بالابر ویلچر تنها یک نفر در هر زمان می تواند استفاده کند. این شیوه در بسیاری از نقاط جهان به سبب ایجاد مشکلات به هنگام آتش سوزی دارای محدودیتهایی است. همانطور که قبلا ذکر شد، با وجود آنکه نصب این ابزار سیمای ظاهری بنا را تا حدی تغییر میدهد، به علت رعایت قاعده برگشت پذیری گزینه مطلوبی شمرده میشود.

 #کاشی سنتی