hc8meifmdc|2011A6132836|Ranjbaran|tblEssay|Text_Essay|0xfcff0ebc08000000c406000001000600
اولین همایش بین المللی شهر برتر، طرح برتر
سازمان عمران شهرداری همدان
1385 مرداد 12 و 11
مرجع مهندسی عمران
معماری و طبیعت
نویسنده : فائزه طلایی دلشاد
چکیده :
توسعه سریع تکنولوژی و صنعت سبب رشد بیرویه شهرهـا و توسعه حومهسـازی و تخریــب فـضـای ســبز
گردید.شهرهای باکیفـیت متوسـط جایگزین طبیعـت بــکر و محیــطهـای روســتایی شـده اسـت. درنتیجـه زیـبایی این محیطهای بـکر و طبـیعی به ناموزونی و زشتی جوامع صنعتی بدل شده است. اشـکال طبیـعت در هر سـرزمیـن و در میـان هـر ملتـی و جامعـهای از دیـربـاز بـه صورتها و نمادهـایی به صـورت مـستقیم و انتزاعی به چشم میخورد. در معماری ایران نیز چه در دوران باسـتان و چـه در دوران اسـلامی نمـادگرایی بـا اشکالی از طبیعت به وفور دیده میشود. باغ ایرانی نمونهای درخشان از پیونـد طبیعـت و معمـاری در معمـاری ایرانی است. دیـروز و در پـیش از مدرنیسـم میدانها،خیابانها،کوچهها،بازارها و بـاغهـا جایــی بـرای دیــدار مـردم بودنـد. ساختـمانها خود در اطــراف کــوچه وخیابــان و بــازار احـســاس هویـت مکـانی مـی داد و شبـکه هـای ارتـباطی شهری مناظری گوناگون و بدیـع داشـت و از فـضاهـای آن بـه شکــلهـای مختلفـی استـفاده میشـد. فضـاهایی که به گونههای مختلف طبیعت را در کنـار خـود داشـت، امـا پـس از آن بناهـا و ساختمانها ظهوری گستاخانه و لجـامگسیـخته داشـت و با ایجـاد محیـطی بـیروح ، روح انسـانی را خـسـته کرد. با پـایان گرفتـن قرن بیسـتم بازگشت جدی به طبیعت و بهرهبرداری صحـیح و سالـم از آن میرود کـه انـسان را در آسـتانه قـرن جدید به دستاوردهای جدیدی در نگاه تازه به طبیعت قرار دهد.
لغات کلیدی : انسان و طبیعت، فضای سبز، بیونیک در معماری و باغ ایرانی.
اولین همایش بین المللی شهر برتر، طرح برتر
سازمان عمران شهرداری همدان
1385 مرداد 12 و 11
Published by:
CIVILICA
مرجع مهندسی عمران
مقدمه
انسان کاشف طبیعت و عامل برقراری تداوم و پایداری بقا و عاملی در تجلی امکانات و استعدادهای نهانی طبیعت شناخته شده و اوست که با تصور در طبیعت رازهای نهانی خود را آشکار ساخته و گهگاه از چهره به ظاهر خصمانه و شرارتآلودش، زیبایی، صفا و صمیمیت میتراود. در این فلسفه روابط انسان و طبیعت به صورت یکپارچه مشاهده میشود و انسان نه جزئـی جـدا شـدنی از طبیعت و نه حاکم مافوق آن است. طبیعت کلیت و مظهر تجلی وجود است.
قرنهاست که بشر در رابطه تنگاتنگ با طبیعت به سر برده و برای تولید مایحتاج خود از آن الهام می گیرد. طبیعت و آثار طبیعـت در طول تاریخ همیشه منبع الهام و سرمشق خلاقیتهای انسان بوده است. طبیعت این معلم بزرگ تاریخ، درزمینههای مختلـف منشا خدماتی برای انسان جستجوگر وکنجکاو بوده که زمان آن به قدمت خود تاریخ میرسد و در این روند، انسان بعد از گذر از قهر طبیعت توانسته است چیرگی خود را به او نشان دهد . اما طبیعت به عنوان منبع و نیروی ارزنـده در خـدمت انـسان بـیش از انکه به انسان عقلگرا در امور کمی و تکنیکی کمک کند، نیاز روحی و احساسی او را برآورده ساخته است. شـعر، ادبیـات، هنـر،
فرهنگ تمدن انسانهای مختلف در جوامع گوناگون همراه با سنتها و ارزشهای آنان در طول تـاریخ، همیـشه طبیعـت را بـه عنوان نمادی الهامبخش اختیار کرده است. طبیعت در معماری به عنوان یک علم و هم به مثابه یک هنر در طـول تـاریخ منـشا آثار بسیاری از معماران و دورههای معماری بوده است.
حاصل گفتار عمدتا به این سو برده میشود که تاثیر طبیعت در زندگی انسان چگونـه اسـت. اسـتفاده شـکلی و فرمـی معمـاران گذشته و حال در یک اثرمعماری را بررسی کرده همچنین ردپای طبیعت در معماری ایرانی را پی می گیریم. در آخر نیـز نگـاهی مختصر بر علم بیونیک و اثر آن در معماری خواهیم داشت.
انسان و طبیعت
توسعـه سریـع تکنولـوژی و صنعـت سبـب رشـد سریـع بیرویـه شهـرها و توسعـه حومــهسـازی و تخــریب فـضـای سبــز گردید. امروز بـیشتر جمعیت ما در شهرها زندگی میکنند. این امر سـبب از بین رفتـن طبیعت بکر و محیـطهـای روستــایی و جایگزیـنی آن با شـهرهای باکیـفیت متوسط شـده اسـت. در نتیـجه زیبـایی این جوامـع روستایی به ناموزونی و زشتی جوامـع صنعتی بدل شده است.
در بین موجودات زنده بشر مهـمترین عامل موثر در وضـع محیـط زیست خود است. انسـان به کمـک عقــل و هــوش خـود محـیط را مطـابق نیـاز خود تغیـیر داده و بر آن مسلـط مـیشود.
در طی تاریخ و مسیر تدریجی تمدن، ارتباط انسان با طبیعت را میتوان به سه مرحله تقسیم نمود :
- اجتماعات بدوی همزیستی مسالمتآمیز با طبیعت داشته اند. در این مرحله بشر از میوه درختان تغذیه کرده و از شاخ و برگ و الیاف گیاهی برای ساختن پناهگاهها و پوشاک خود استفاده میکرده است.
- انسان تسلط بیشتری بر طبیعت پیدا میکند. برای رفع گرسنگی حیوانات را شکار کرده و ماهیگیری میکند.
- شامل مدت زمانی است که اجتماعات بشری با پیشرفت تکنولوژی و صنعت به تخریب محـیط زیـست پرداختـه و از منابع طبیعی سو استفاده کرده است.
نیازهای بشر را به طور کلی به دو دسته احتیاجات فیزیولوژیکی و احتیاجات روانی تقسیم کردهاند. نیازهای فیزیولوژیکی انسان را میتوان به سهولت تامین نمود. هر فرد برای سلامت جسم و روح به مقداری فضای سبز یا فضای باز نیاز دارد که مقـدار آن بـه تناسب شرایط سنی، طبقه اجتماعی و فرهنگ و تجربیات و هدفهای افراد بستگی دارد.
واقعیت این است که مساله گذران فراغت امروزه به دلیل شیوه جدید زندگی، رشد شهرنشینی و آپارتماننشینی، گسترش استفاده از ماشین و وسایل سمعی و بصری به پدیدهای جهانی تبدیل شده است. مطالعات شهری نشان میدهـد بـا پیـدایش کانونهـای جمعیتی خیلی بزرگ یا کلانشهرنشینی نیازهای فراغتی انسان دیگر مثل گذشته به طور طبیعی و خود بخودی ارضـا نمـیشـود اولین همایش بین المللی شهر برتر، طرح برتر سازمان عمران شهرداری همدان
یعنی امور سادهای مثل قدم زدن، در قهوهخانه نشستن و با دیگران صحبت کردن شنیدن صـدای آب رودخانـه، گـشتی در بـاغ زدن، میوهای را به درخت دیدن و نظایر اینها به طور غیرعادی برای شهرنشینان در دسترس نیست.
هر چه میزان شهرنشینی بالاتر میرود فاصله بین محل کار و مسکن و همچنین فاصله بین انسان و محیط طبیعی نیـز افـزایش مییابد و ضرورتا موجب تنش و ناآرامی میشود.
ممکن است برخی فکر کنند که ایجاد فضای سبز فقط هزینه میبرد بنابراین ترجیح میدهند دنبال ساختن مجتمعهـای تجـاری بروند یا اینکه خیابانی را ساماندهی کنند در حالی که ممکن است ساماندهی خیابان یا فضای شهری با هدف فراغتی در ابتدا نیاز به سرمایه گذاری داشته باشد اما باعث جذب جمعیت و تحرک اقتصادی نیز میشود و درآمدهای پیشبینی نشدهای بـا خـود بـه همراه میآورد.
تجربه جدید در جهان میگوید مسئولین وظیفه دارند که فضاهای پیرامونی خود را محوطهسازی و تجهیز کنند تا مراجعان بتوانند اوقات خود را با آرامش سپری کنند. به همین دلیل امروزه در دنیا یکی از بهترین فضاهای تفـرج عمـومی، محوطـه سـازمانهای خدماتی عمومی و همچنین مراکز تجاری است. در این صورت هم کیفیت محیط ارتقا مـییابـد و هـم باعـث ایجـاد اشـتغال و افزایش بازدهی اقتصادی خواهد شد. بنابراین نباید به فکر ساختن پارکهای عجیب و غریب بود.
طبیعت در آثار گذشتگان
از دیر باز انسانها، پارهای اشیا و مظاهر طبیعی همانند درختان، نمادها، سنگهای استوار و یا تپهای مخروطی را ارج گذاشـته انـد. آنها تودههای خاکی ساخته و بر فراز سنگها و یا تنه درختان را برافراشتهاند تا به آنها مفاهیمی مذهبی و جادویی بدهنـد و آنهـا به ساختن معابدی مبادرت کردهاند که نه تنها به هویت و آمال رفیع خود بلکه به نیرو و مسند وجود یـک روح و یـا یـک وجـود خداگونه نیز معنا بدهند.
مذهب در شکل بسیار اولیهاش حالتی کاربردی داشته و طالب دستاوردهای انتفاعی مانند باروری، باران، آفتاب وگـردش فـصول بوده است.
در اطراف یک بنای معماری عوامل بسیاری هستند که معمار به عنوان سرچشمه بیان احساسات خود از آنها استفاده میکنـد. در این میان طبیعت به مثابه یک عامل موثر نقشی مهم دارد. اشکال طبیعـت در هـر سـرزمینی و در میـان هـر ملـت و جامعـهای شاخصها و ارجهای متفاوت دارد، نور آفتاب، شاکله خورشید، درختان، باد، دریا، جنگل، کویر، کوه و... همگی نمادهـایی هـستند
در تمدنها و فرهنگهای مختلف که بیان فلسفی آن و به شکل و حجم درآوردن آن البته به فرمی مستقیم و یـا انتزاعـی بـرای معمار سرمشق است.
آثاری که از هزارههای پیش وعهد باستان به جا مانده عمومـا بناهـایی هـستند کـه کمتـر مشخصهای از معماری بومی و مردمی دارند و غالبا بناهـا، قـصرها و کـاخهـای حاکمـان، پادشاهان و امپراتوران است. بنابراین اولین جنبه دیداری این آثارعظمت، بزرگی و وسـعت بناهای مذکور است. اما نقش طبیعت در این آثار و از دید فرمـال، بیـشتر نقـش و اشـکال درختان، حیوانات و ... است که در ظاهر بنا و در ابتدا به صورت رنگـی یـا برجـسته بـوده است.
که در موزه برلین قراردارد این نقوش به وضـوح و 1 در بنای بازسازی شده ایشتارگیت بابل زیبایی نقش گرایش طبیعت در آثار معماری را بیان میکنـد. از قـدیمیتـرین نمونـه هـای معماری باستان که به طور شاخص با الهام از طبیعت و با اعتقاد به ربالنـوعها و خـدایان شکل گرفته اهرام مصر و مجسمه هایی همـچون ابوالهول است. اهرام سهگانه مصر به طور مشخص و در کنار آنها اهرام کوچکترهمچون سلسله کوههای مختلفی را بیان میکند
که در نظر زیردسـتان آن زمان این القا را برسـاند که پادشاه عظمتی همـچون کوه داشت. ترکیـب انسـان - حیـوان را نیــز در مجسـمه ابوالهـول میتــوان نشانهای از باورهای ورای این جهان و ملهم از نشانههای طبیعت دانست.
طبیعت در آثار معماری ایران
در معماری ایران چه در دوران باستان و چه در دوران اسلامی نمادگرایی و از جمله نمادگرایی که اشکالی از طبیعت را به همـراه داشت پیوسته در آثار تاریخی و فرهنگی به چشم میخورد. در این میان چشماندازها، کوههای عظیم پربرف، درههایی به پهنـای یک ایالت، جلگههای وسیع درخـشان مـستلزم ایجـاد بناهـایی متناسـب بـا آن شـکوه و عظمـت بـوده اسـت. در یـک چنـین مجموعه های گنجینه ای، تمایل به استفاده جسورانه از مقیاس و تناسب اجتنابناپذیر مینماید.
خصلت حیرتانگیز جهان طبیعی باز هم دلالتهای دیگری عرضه کرد جهان آسـمانی و بـرین بـرای ایـن مـردم واقعیتـی والا داشت. باران زندگیبخش و نیروی سودمند خورشید از آسمان ناشی میشد. نظم خدشهناپذیر صورتهای فلکی حاکی از جهـان برنامه داری با حرکت منظم و نقاط ثابت بود که وقت را نـشان مـیداد. خـصلت نمـادین کـوه و نقـش قـاطعش در پاسـداری از محصولات زراعی و حیات در سراسر تاریخ معماری ایران ادامه یافته، گاه به صورت نمادهای خاص و گاه به شکلهای دقیقتـر و عموما با استفاده از آرایشهایی که خواستار رویش است، ظاهر شد. درختان انبوه کاخ را احاطه میکرد و از لحاظ معمـاری بـه
صورت بخشی از آن در نظر گرفته میشد به صورتی که باغهای وسیع، تمام جوانب اصلی بنا را به صورت قرینه فرا میگرفـت.
در این صحنههای پیوند طبیعت و معماری همه نوع درخت کاشته شده بود و میتوان یقین داشـت کـه کاشـت و خاصـیت هـر درختی دقیقا و به صورت هماهنگ سازمان داده میشد.
- باغ ایرانی
در باغ خواه طبیعی بود، خواه ساخته دست آدمی، انسان با محیط طبیعی خود محشور بود. این باغهـا از روزگـار هخامنـشیان بـا نام"پردیس" تا به حال و با شکلها و نامهای مختلف وجود داشتهاند. در این جا زمین وحشی و عقیم بـه کمـال مقـدر خـویش دست مییافت و دیگر دشمن آدمی نبود و نسبت به نیازهای او بیتوجه نبود. بلکـه بـرعکس آسـایش، آرامـش و شـادی وی را تامین میساخت، باغ ایرانی به عنوان مظهر و واسطهای از طبیعت وحشی و بکر با محیط زیست انـسان، نـه تنهـا جـای امـن و آسایش که در عین حال جایی آرام برای تفکر و اندیشه بود. در باغ انسان وطبیعت در همـسویی کامـل بودنـد. قـرآن کـریم در آیه های متعددی خوشیهای بهشت را توصیف میکند:"شادی و لذت عمیق کسانی را که بـه خـدای خـویش ایمـان آوردنـد و سرانجام آرامش، برکت و آسایش یافتند و برای همیشه در باغهایی جای گرفتند که آب از زیر آنها جـاری اسـت. در سـایه هـای خنک و برای همیشه آراسته به چشمههای سرشار." تاثیرات طبیعت در همه هنرهای ایرانـی بـه خـوبی مـشهوداست، در واقـع باغبان، معمار، بافنده، نقاش، شاعر و ... کارخود را با احساس عارفانه و نیز با تعقل و تخیل انجام میدهند. در باغ ایــرانی ماننـد معماری ایرانی هیچ چیزی بیمـورد و یا فقط برای زیبایی وجود ندارد آنچه مفید و لازم است زیــبا عرضه میشود و جلوهای که کمال جمال دارد.
باغهای فراوان و ماندگار در ایران و در کنار آثار معماری آن همچون باغ فین کاشان، باغ شاهزاده ماهان،باغ نارنجـستان شـیراز نگـاه معمـاران گذشـته از آمـیزش معماری با طبیـعت است.
- پلها
از دیگر آثار معماری چه در ایران و چه در دیگر کشورهای جهان که میتوان رد نگاه جستجوگر و زیباطلب انـسان را از طبیعـت دنبال نمود پلها میباشند. همیشه پلها نمایشگر ارتباط و دسترسی بوده و امروزه نیز تنها انگیزه اصلی ساخت آنهـا همـین بـوده یعنی تنها به مثابه ارتباط شهری و وسیلهای برای رفت و آمد وسایط نقلیه. اما نگاه معمـاران هنرمنـد گذشـته در احـداث چنـین بناهایی نیز به دنبال حداکثر بهرهمندی لذت بصری و مرتبط ساختن انسان با طبیعت بوده است.
معماری این پلها نشان از این واقعیت دارد که به انسان بر روی رودخانه فرصت تامل و درنگی بدهد و بر فراز آن چه به صـورت ایستاده و چه به صورت نشسته جایگاهی را سوای مسیر سوارهها قرار دهد تا انسان با طبیعت پیوندی نزدیـک داشـته باشـد. بـر روی چنین پلهایی آشتی انسان با طبیعت به واسطه معماری اتفاق میافتد که انسان به جهت غلبه او بر طبیعت سیال (رودخانه) احداث کرده است تا پلها چیزی بیشتر از وسیله عبور از رودخانه باشند.
دو پل مشهور اصفهان بر روی رودخانه زایندهرود به بهرهبرداری استادانه از روی رودخانه، نسیم خنـک و جریـان زنـدگیبخـش طبیعت یعنی آب اختصاص یافته است. این پلها نه تنها برای حرکت و گذر بلکه برای توقف هم طراحی شـده بودنـد و در آنهـا مکانی برای تفرج است و نگاهی و توجهی شوقانگیز به طبیعت که معرف ویژگی انسانی معماری ایرانی است. شـهر ماسـوله در ایران نمونهای از هماهنگی معماری با طبیعت است. این نوع معماری خاص کوهستانی در ورای ارتباطهای اجتماعی بدین شیوة طبقهای بناها، خواص معماری کوهستانها رابه طریقی با طراحی و فرآیند فعالیتهای شهری توازن بخشیده و به نحوی متعالی
از آن استفاده میکند و در این رهگذر هیچگونه صدمهای به طبیعت و مناظر محیط نمیزند.
نقش طبیعت از دیدگاه معماران بزرگ
- پل کله
ماده خاصی بود که خود به مثابه یک هنرمند در عمق آن نفوذ میکرد. اومیگوید درست مانند کودکی کـه 3 طبیعت برای پل کله در بازی خود ما را تقلید میکند ما نیز باید به تقلید از نیروهایی بپـردازیم کـه جهـان را سـاخته اسـت. او بـه طبیعـت همچـون سرمشقی برای سازمانبندی عناصر صوری هنر میگردد.
- آندو
ژاپنی است. وی طراحی معماری و خلق بنای یـک معمـاری را بـه 4 از نمونه های دیگر معماران معاصر، آثاری از تادائو آندو عنوان جزیی از طبیعت قلمداد میکند، او بدین سبب که احجام معماری، خود نوعی تپه، درخت، سنگ و صخره، آب و... هستند،
نگاهی طبیعتگرا به معماری دارد. هدف او تغییر معنای طبیعت از گذرگاه معماری است. مصالح معماری آندو بتن خام، خورشـید
آسمان، سایه و آب است یا به عبارت بهتر فضا. تاکید او به این نکته است که استفادهکننـدگان از بنـا بایـد طبیعـت را تجربـه و احسـاس کننـد و آنـدو امکـان حضـور انسـان و طبیعـت را در کالبـد معمـاریش فراهم میسازد. او به این نکته معتقد است که سه عنصر برای شفاف کردن معماری نیاز است. نخستین اینها مکان است، دومی هندسه ناب که پانتون نمونه درخشان آن بـه شمار میآید و عنصر آخری طبیعت است طبیعتی که از طریق انسان نظم داده شده و در مقابل طبیعت آشـفته مـیایـستد. مـن دوست دارم که انسان و طبیعت همراه و همسو با یکدیگر شوند و تنشها را برای حفظ یکدیگر به کار گیرند.
گاه خود را به معماری خانهها به مثابه یک عضوی از طبیعت در مقیـاس بزرگتـری مطـرح 5 تادائو آندو با مجموعه خانههای روکو میسازد. این مکعبهای گاه پر و گاه خالی سنگهای صخرهای را به بیننده تداعی میکند. وی علاوه بر طرح ایدههایی همچـون هماهنگی بنا و احترام به طبیعت، ایجاد تمرکز در یک محوطه باز، ارتباط بی ن زیبایی و سادگی، توجه به شرایط فرهنگی، اقلیمی و اعتقادی استفاده کننده، آوردن طبیعت در بنا را باعث افزایش روحیه کارکنان و یا جان گرفتن انسان در خانه میداند.
- آلوار آلتو
و معماری او دو نکته قرین است : "چوب"و"فرم موجی شکل" جنگلهای فنلاند و فراوانی چوب در این 6 همواره با نام آلوارآلتو سرزمین موجب گشت که وی با دیدی معمارانه از امکانات این ماده طبیعی استفاده کند و آن را به استادی و هنرمندانه بـه کـار برد. تاثیر فنلاند با مجموعهای از جنگلهای وسیع و دههزار دریاچه در کارهای آلتو، همـان اسـتفاده مطلـوب از چـوب و شـکل منحنی و موجی دریاچههای طبیعی است. در این جا طبیعت نقش اساسی در فرمهای معمارانه پیدا میکند.
- فرانک لوید رایت
نیزازآغاز خانه هایش را با طبیعت می آمیخت این تمایل 7 رایت وی در ترکیب معماری وطبیعت چنان است که اغلب نمیتوان تشخیص داد کجاساختمانهای وی آغازمیشود وکجا طبیعت پایان مییابد. وی در مورد خانه شخصیاش بر روی تپه که فرمی مشـخص و دقـیق داشت، میگوید: "من هرگز خانهای بر راس تپهای نمیسازم بلکـه در امتـداد برجستگی تپه خانه میسـازم"و این نشـان میداد که وی کوشیده است با قراردادن خانه در موقعیتی خاص، انحنای پیوسته و زیبای تپه به دیده آید.
- لوکوربوزیه
نگاهی تازه به طبیعت ارائـه 8 در دوره معماری معاصر، لوکوربوزیه
فرانـسه و ایجـاد 10 در پوآسـی 9 کرده وی با طرح ویلای "ساوا"
یک تراس وسیـع در آن با قراردادن قابهایی خالی در نمای آن واسطـهای بین معماری داخل و طبیـعت بیرون بوجـود آورده در حقیـقت با ایـجاد این نوار باز در دیوار تراس، مناظری قاب شده و تابلو مانند را به دیـده آورده است.
در تفاوت نگاههای دوآرشیتکت بزرگ معاصر میتوان گفت که لوکوربوزیه با اندیشههایش در طراحی و خلـق معمـاری خواسـته است طبیعت را به داخل و اطراف معماری بکشاند در صورتی که رایت در این رهگذر به طبیعت دست نزده است.
بیونیک در معماری
پس از جنگ جهانی دوم و با آغاز دهه شصت قرن بیستم تبادل علمی بین گرایشهای علـوم طبیعـی و فنـی رونـق گرفـت. در از ترکیب 11 جریان همایشی در اوهایو که نیروی هوایی آمریکا در سال 1960 برگزار کرد برای اولین بار واژهای به نام "بیونیک" دو لغت "بیولوژی" و " تکنیک" زاده شد که میتـوانیم بـه "زیـست فنـی" ترجمـه کنـیم. ایـن واژه در برگیرنـده کـار همـه متخصصانی است که تلاش دارند برای حل مشکلات فنی خود از دانستههای طبیعت الهام بگیرند. در زمینه معماری بـه اسـامی معماران نامداری برمیخوریم که همانند پاکستون برای نوآوریهای خود به الهام از جانداران پرداختهاند. سقف نمایشگاه مونترال
که اولی ملهـم از تارهـای مـستحکم 15 اثر سانتیاگو کالاتراوا 14 ) 1989 ( شهر لیون 13 یا ایستگاه تهژهوه 12 ) 1967 ( اثر فرای اتو عنکبوت و دومی الهامی از بدن سبک پرنده است، دو نمونه از طرحهای اجرا شدهاند. اما بیونیک در معماری تنها به کند و کاو در ساختار بهینه جانداران و کاوش در" نحوه عملکردها" خلاصه نمیشود. طیف گستردهای از برخوردهای جدید را میتوان امـروزه به بیونیک نسبت داد. مباحثی چون بررسی فرآیندهای زنده و الهام از آنها برای بهینهسازی کلان طرح، تجزیه مراحل طراحـی و
سازماندهی مجدد آن به کمک مدلهای پیچیده ریاضی و الگوریتمهای آلی، استفاده از الگوریتمهای هوش و حیـات مـصنوعی برای یافتن اشکال و رشد فرمهای بهینه و بسیاری موارد دیگر. گرگلین را در این میان میتوان سردمدار نظریهای جدید در مباحث بیونیک در معماری به شمار آورد. او مایل است آثاری خلـق
کند که همچون موجود زنده دارای گونههای متمایز و انعطافپذیری، همزیستی با شرایط محیطی را از لحاظ فرم یـا رنـگ دارا اوسـت که در سال 2000 طراحی کرد. این طرح کوششی است 16 باشند. یکی از مشهورترین آثار این معمـار "خانه جنیـنگونه" برای برخوردی تـازه با موضوعاتی چون " تنوعگرایی"، "تولیـد منفرد" در کنار "تولید انبـوه" و "انعطافگرایـی". در ساخــت خانه جنینگونه در مسیـر تکامل خود نه تنها متاثر از دادههای اولیه است بلکه مهمتر از آن در رونـد ایجـاد خـود بـا محـل بنـا، سبکهای رایج محلی، شرایط اقلیمی، مصالح ساختـمانی و برداشت محلی از زیبایی وفق میدهد. در اینجا تـاثیر دانـستـه هـای طبـیعی را بر این نظریهپرداز به خوبی ملاحظه میکنیم.
اگر جانداری ( برای نمونه خرس ) موفق میشود در نقاط متفاوت و شرایط اقلیمی مختلف از قاره آسیا و آمریکا تا قطـب شـمال نه تنها برنامه غذایی خود را بلکه ساختار فیزیکی بدن و حتی رنگ پوستش را با شرایط وفق دهد چرا یک اثر معماری نتواند بـه چنین وفاقی دست یابد. به نظر میآید که گذشت زمان موفق یا ناموفق بودن نظریهای را در هنر و معمـاری نـشان خواهـد داد .
بودند بسیاری از حرکتها که ارزشی فراتر از مدزدگی نداشتند و به جای نماندند و هستند حرکتهایی که در ابتـدا خوشـایند عامـه نبوده اند و شدیدا مورد حمله منتقدان قرار گرفتند ولی نهایتا توانستند پایههای حرکت جدیدی رابنا نهند.
نتیجه گیری
آینده در واقع دوران مسئولیت و وحدت است. بیتوجهی به منابع طبیعی و فنا نمودن آن به خاطرانسان تبـدیل بـه درک و فهـم تازهای از طبیعت شده است. بدیهی است محیطی که سلامت فرد را به خطر اندازد میتواند باعث تشویش و بالاخره باعث ایجاد فشارهای روحی گردد.
امید است با توجه به اینکه رشد شهرنشینی وتوسعه جوامع صنعتی رو به افزایش است در آینده شاهد تدبیرات و برنامه ریزیهای مناسبتری در جهت توجه به طبیعت و آثار طبیعی و ایجاد فضای سبز توسط مسئولین در معماری و شهرسازی شهر و کشورمان باشیم.
منابع
[1 .[زیگفریدگیدئون - فضا، زمان، معماری - ترجمه منوچهر مزینی - شرکت انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب
[2 .[طراحی باغ و احداث فضای سبز - غزاله روحانی - انتشارات فرهنگ جامع - 1371
[3 .[تادائو آندو - ترجمه خادمی - مکان هندسی، طبیعت - مجله معماری شهرسازی - شماره 46-47
[4 .[طبیعت در آثار معماران نقش سمبلهای طبیعت و جهان هستی در نگـاه فرمـال معمـاران - مـصطفی کیـانی - فـصلنامه
معماری و فرهنگ - شماره 8 - بهار1380
[5 .[گذران فراغت و فضاهای شهری - جواد مهدیزاده - ماهنامه شهرداریها - شماره 14 - تیر1379
[6 .[واسیلی کاندینسکی - نقطه، خط، سطح - مجله ما - شماره 7
[7].www. Persian Garden.com