hc8meifmdc|2011A6132836|Ranjbaran|tblEssay|Text_Essay|0xfcff777d08000000b40d000001000400
تأثیر طراحی معماری در بازی نور طبیعی در خانههای سنتی ایران
منصوره طاهباز** ـ شهربانو جلیلیان***
فاطمه موسوی**** ـ مرضیه کاظمزاده****چکیده
در معماری سنتی ایران، نور طبیعی که به عنوان تنها منبع روشنایی روز بود، به تأمین روشنایی محدود نشده و از
نظر کیفیت بصری و زیبایی فضا نیز مورد توجه معماران بوده است. یکی از نمونههای خوب بازی نورپردازی طبیعی
در معماری ایرانی را میتوان در خانههای سنتی با فضاهای متفاوت آن یافت. وجود بازشوهای متنوع دیواری و سقفی
در این نوع معماری شاهد این ادعاست. به منظور بررسی نقش طراحی معماری و تنوع نورگیرهای مختلف در کمیت و
کیفیت روشنایی فضا متناسب با کاربری آن، تحقیقی در مجموعه خانه عامریهای کاشان که دارای حیاطها و فضاهای
متفاوت است، انجام شد. در این مقاله ویژگی نورپردازی تعدادی از فضاهای منتخب این خانه که از نظر شکل هندسی
فضا، وضعیت و موقعیت نورگیر، محل قرارگیری در مجموعه و کاربری فضا متفاوت هستند، بررسی شده و رابطه بین
تصمیمات طراحانه معمار و کیفیت نورپردازی فضا معرفی میگردد. در این تحقیق به کمک ابزارهای نورسنجی، دادههای
میدانی گردآوری شده و توسط نرمافزار ریدینس به یک سال تعمیم داده شد. سپس به کمک معیارهای ارائه شده در
کتب راهنمای نورپردازی، شرایط نوری هر فضا از نظر میزان روشنایی، تنوع و یکنواختی توزیع نور و کیفیت بصری حاصل
از آن با توجه به کاربری فضا تحلیل شد. نتایج حاصله حاکی از آن است که در معماری مسکونی خانههای سنتی ایران،
نور روز در کلیه تصمیمات طراحی اعم از انتخاب فضاهای پر و خالی، تناسبات و ابعاد حیاطها و اتاقها، جهتگیری هر
فضا نسبت به خورشید، میزان دید هر فضا به حیاط و آسمان، عمق هر فضا و شکل و موقعیت نورگیر آن، اهمیت هر فضا
از نظر دسترسی و کاربری و غیره نقش تعیین کنندهای داشته و یکی از مهمترین ارکان طراحی محسوب میشده است.
راهکارهای طراحانه به کار رفته در این شیوه از معماری، امروز هم میتواند راهگشا و الهامبخش معماران معاصر باشد و
امکان بهرهمندی هر چه بیشتر از نعمات نورپردازی طبیعی در خانه و کاشانه مردم را فراهم کند.
واژگان کلیدی: نورپردازی طبیعی، نور آسمان، نورگیر سقفی و دیواری، زاویه دید آسمان، عمق نفوذ روشنایی.
مقدمه
استفاده از نور طبیعی در گذشته یکی از ارکان ساخت و ساز بناها بوده و بدون توجه به قوانین حرکت خورشید و نور
آسمان، انتخاب جهت، ابعاد، تناسبات و ترکیب فضاهای پر و خالی در مجموعههای ساختمانی بیمعنی بود. این نیاز
موجب شده بود که از همان ابتدای کار و انتخاب ایدههای اصلی طراحی، امکان روشن کردن فضاهای داخلی با نور طبیعی
یکی از نیازهای اصلی و بدیهی به شمار آید. در این مقاله با توجه به این واقعیت به دنبال کشف قوانین حاکم بر اصول
طراحی بنا با توجه به نیازهای نورپردازی طبیعی هستیم.
1 .روش تحقیق
به منظور کشف رابطه بین تصمیمات طراحانه و کیفیت روشنایی فضاهای داخلی در این تحقیق، مجتمع خانه عامریهای
کاشان با دارا بودن هفت حیاط مرکزی به ابعاد و تناسبات مختلف و فضاها و اتاقهای پیرامون آن به عنوان نمونه
مطالعاتی انتخاب شد. از این مجموعه چهار حیاط اصلی که عبارتند از حیاط بیرونی ابراهیمخان و حیاط بیرونی یوسفیان
با کشیدگی شمالی جنوبی متمایل به جنوب شرقی، حیاط اندرونی ابراهیمخان با کشیدگی شمالی جنوبی متمایل به
جنوب غربی و حیاط کوچک و مربع اندرونی یوسفیان برای انجام مشاهدات و اندازهگیریها انتخاب شد )شکل 1 .)هر یک
از این حیاطها دارای اتاقهای پنج دری، سه دری در پیرامون حیاط و همچنین تاالرهایی واقع در دو ضلع اصلی شمالی
و جنوبی خود هستند. ویژگیهای مختلف فضاهای پیرامون این حیاطها، با توجه به دو محور اصلی که یکی به شرایط
هندسی و نحوه ساخت فضا بر میگردد و دیگری بر اساس شرایط نورگیری آن، مورد توجه قرار گرفته است.
1ـ1ـ محل و زمان انجام تحقیق
مجموعه عامریها دارای اتاقها و فضاهای متنوعی در حیاطهای مختلف است که به وسیله نورگیرهای سقفی و دیواری
ً به صورت گشودگیهایی در اطراف یک کاله فرنگی دیده میشود. نوع دیواری آن به
روشن میشوند. نوع سقفی آن غالبا
صورت در/پنجره و یا ارسی دارای اشکال، ابعاد و خصوصیات متنوعی از نظر میزان بازشو، نسبت سطح شیشهخور به سطح
چوبی، رنگ شیشه، جهت قرارگیری و غیره است. به منظور بررسی تأثیر معماری و شکل فضاها و نحوه نورگیری آنها بر
کیفیت روشنایی و بینایی هر فضا، از میان فضاها و اتاقهای متعدد این خانه، چند اتاق سه دری و پنج دری در جهات
مختلف، تاالر ارسی دو طرفه بین دو حیاط بیرونی و اندرونی یوسفیان، تاالر ارسی پنج دری واقع در بیرونی ابراهیمخان،
تاالر آینه واقع در اندرونی ابراهیمخان، یکی از تاالرهای میانی جنب تاالر آینه و حوضخانه واقع در بیرونی ابراهیمخان
انتخاب شد
2ـ1ـ روش اندازهگیری و برداشت دادهها
اطالعات روشنایی اتاقهای مورد نظر در سه زمان متفاوت از سال 1390 ،شامل 5 و 6 اردیبهشت، 20 و 21 تیر و 20
ً مناسب به گرمترین روزهای تابستان، سردترین روزهای
تا 22 دی، برداشت شد. علت انتخاب این زمانها پوشش نسبتا
زمستان و روزهای معتدل بهاری بود. در این راستا یک دستگاه روشناییسنج دیتا الگر و یک دستگاه هواشناسی کسترل
برای برداشت اطالعات محلی، روی بام خانه و یک دستگاه هواشناسی دیگر برای برداشت اطالعات خرد اقلیم، در حیاط
اصلی )بیرونی ابراهیمخان( نصب شد. این دستگاهها در تاریخهای فوقالذکر به صورت شبانهروزی اطالعات را ثبت نمودند
)شکل 3 .)
برداشت اطالعات در اتاقهای انتخابی، روی یک شبکه 60× 60 سانتیمتر و در ارتفاع 70 سانتیمتری از سطح زمین و در
ساعات مختلف روز، به کمک یک دستگاه روشناییسنج بر حسب لوکس انجام شد. علت انتخاب ارتفاع 70 سانتیمتری
برای شبکه مذکور، ارتفاع متعارف میز مطالعه برای انجام کارهای چشمی است. اندازهگیری میزان روشنایی یک بار با
پنجره بسته و یک بار با پنجره باز صورت گرفت. از یک دستگاه آنالیز رنگ برای تعیین درصد بازتاب نور )بر اساس رنگ
سطح( از سطوح مختلف اتاق نظیر سقف، کف، دیوارها و دیوارهای مقابل پنجره حیاط، استفاده شد. به کمک این دستگاه
آر جی بی رنگ دیوار و سقف اندازهگیری شده و در برنامه شبیهسازی برای تعیین میزان انعکاس سطوح از آن استفاده شد.
اندازه دقیق اتاقها شامل طول و عرض و ارتفاع اتاق اعم از ارتفاع پاتاق و تاج قوس و اندازه دقیق پنجرهها شامل تعداد و
ابعاد دهنه، ارتفاع پنجره در بخش شیشهخور و قاب، ارتفاع تاج باالی پنجره و خورشیدی آن با استفاده از متر دیجیتال
برداشت شد. این اندازهگیریها در ترسیم پرسپکتیو اتاقها برای نمایش ویژگیهای اتاق و در شبیهسازی کامپیوتری مورد
استفاده قرار گرفت. ابعاد حیاطها به منظور تعیین فاصله نمای مقابل از پنجره اتاقهای انتخابی اندازهگیری شد. برداشت
اطالعات روشنایی در روزهای انتخابی از ساعت 9 صبح تا 5 عصر انجام شده است
3ـ1ـ روش تحلیل اطالعات
خانه عامریها دارای اتاقهای متعدد با پنجرههای متنوع است. برای شناخت قواعد به کار رفته در طراحی این اتاقها
جهت استفاده از نور طبیعی، تعداد 8 اتاق سه دری و پنج دری، تاالر زمستاننشین، تاالر آینه، دو فضای میانی با نورگیر
سقفی و یک حوضخانه با نورگیری دیواری و سقفی مورد مطالعه قرار گرفتهاند.
1 بر اساس نیاز فعالیتهای بینایی
برای کمک به تجزیه و تحلیل وضعیت روشنایی در اتاقها، »روشنایی مفید نور روز«
2 طبقهبندی شد که در آن روشنایی کمتر از 100 لوکس )آبی پر رنگ( به عنوان روشنایی کم،
و فعالیتهای عمومی
روشنایی 100 تا 300 لوکس )آبی کم رنگ( به عنوان روشنایی کمکی، روشنایی 300 تا 2000 لوکس )زرد تا بنفش(
به عنوان روشنایی کافی و روشنایی بیش از 2000 لوکس )قرمز( به عنوان بیش روشنایی و گاه همراه با خیرگی در نظر
.)5 شکل( )Mardaljevic 2010; Nabil & Mardaljevic 2005( شد گرفته
برای ترسیم نمودارها و تحلیل دادهها از نرمافزار اکسل، اکوتکت و ریدینس استفاده شد. مجموعه اطالعات و تحلیلها
شامل میزان و رابطه فضاهای باز و بسته، شکل و تناسبات فضاهای باز، موقعیت و نحوه استقرار فضاهای بسته نسبت به
فضاهای باز، خصوصیات فضاهای بسته و نورگیر آنها است که به کمک آن میتوان میزان نور دریافتی در فضاهای بسته
را ارزیابی نمود. به منظور تعمیم اطالعات به کل ایام سال از شبیهسازی کامپیوتری در برنامه اکوتکت با محاسب ریدینس
استفاده شد. تغییرات روشنایی هر فضا سه بار در روز در ساعت 9 صبح، 12 ظهر و 3 عصر در کلیه ماههای سال شبیه
سازی شد. نتیجه شبیه سازی به کمک برنامه اکسل با با توجه به دامنههای روشنایی مفید نور روز به صورت نمودار
ترسیم شد. نمودارهای ماهانه و ساالنه نشان میدهد که چه درصدی از مساحت هر اتاق در دامنههای مختلف روشنایی
مفید نور روز قرار دارد
2 .نتایج حاصل از تحلیل اطالعات
تحلیل اطالعات برداشت شده از نورسنجی اتاقها حاکی از آن است که اتاقهای مورد مطالعه از نظر روشنایی مفید نور
روز به پنج گروه قابل تقسیم هستند )شکل 7:)
گروه اول: اتاقهایی که نور کمی در آنها وجود دارد و در کلیه مواقع سال نیاز به روشنایی کمکی دارند. این اتاقها در
الیههای میانی قرار گرفته و از سقف نورگیری میکنند و برای انجام فعالیتهای عمومی مانند استراحت یا عبور مناسب
هستند.
گروه دوم: اتاقهایی که در بیش از نیمی از ایام سال نیاز به روشنایی کمکی دارند مانند اتاقهای سه دری رو به شمال،
شرق و غرب. این اتاقها برای انجام فعالیتهای عمومی مناسبتر از فعالیتهای بینایی هستند.
گروه سوم: اتاقهایی که در اغلب مواقع سال دارای روشنایی کافی ولی غیریکنواخت هستند مانند اتاقهای پنج دری
رو به شرق و غرب و سه دری رو به جنوب . این اتاقها برای انجام فعالیتهای بینایی مناسب هستند. وجود درخت یا هر
عامل سایهانداز در مقابل این اتاقها موجب کاهش روشنایی اتاق به حد فعالیتهای عمومی میشود.
گروه چهارم: تاالرهای بزرگ رو به شمال و جنوب که از نورگیری کافی در اکثر ایام سال بهرهمند بوده و برای فعالیتهای
عمومی مناسباند. در زمانهایی که آفتاب به داخل این فضاها وارد میشود به دلیل وجود شیشههای رنگی، خیرگی
کنترل شده و نورهای رنگی زیبایی در فضا شکل میگیرد. نکته جالب توجه در مورد این تاالرها هماهنگی بین عمق اتاق
و تاج پنجره است یعنی با افزایش عمق اتاق در بخش شاهنشین، تاج پنجره نیز مرتفعتر میگردد.
گروه پنجم: تاالر ارسی دو طرفه که از شمال و جنوب نور میگیرد، دارای روشنایی بسیار خوبی بوده و در اکثر ایام سال
برای انجام کارهای بینایی مناسب است. به دلیل وجود شیشه بیرنگ در تاج پنجرههای این تاالر، لکههای آفتاب میتواند
ً ایجاد خیرگی کند. تاالر حوضخانه به سمت شمال کامال باز است و روشنایی کافی دریافت میکند. ولی به دلیل عمق زیاد
فضا بخشهای انتهایی آن تاریک است. برای جبران تاریکی در این بخش از نورگیر سقفی استفاده شده که ضمن تأمین
روشنایی تهویه هوا را نیز انجام میدهد. بخش جلویی این فضا برای انجام فعالیتهای بینایی و بخش انتهایی آن برای
انجام فعالیتهای عمومی مناسبتر است.
3 .ایدههای طراحی رعایت شده در طراحی نور روز
کیفیت روشنایی اتاقهای مورد مطالعه ناشی از ایدههای اصلی طراحی در این مجموعه یعنی نحوه توزیع فضای پر و خالی
و تقسیمبندی حیاطها و فضاهای داخلی به وجود آمده است. برای روشن شدن این نکته به کمک معیارهای نورپردازی
طبیعی که در کتب راهنمای روشنایی ارائه شده است به بررسی ویژگیهای معماری این خانه میپردازیم.
1ـ3ـ بهرهمندی از نور آسمان
اولین نکته در این ارتباط نسبت و تراکم فضای باز به فضای بسته است. در معماری سنتی ایران فضاهای باز عالوه بر نقشی
که در تأمین فضای الزم برای انجام پارهای از عملکردها و فعالیتهای روزانه داشتهاند، نور و هوای کافی برای فضاهای
بسته را نیز بر تأمین کردهاند. سطح کل مجموعه عامریها 6400 متر مربع است که از این میزان 2250 متر مربع به
فضاهای باز و 4250 متر مربع به فضاهای بسته اختصاص یافته است. به این ترتیب تراکم مجموعه حدود 65 درصد بوده
و 35 درصد سطح آن به فضای باز اختصاص دارد. علیرغم سطح نه چندان وسیع فضاهای باز، نحوه توزیع و محل قراگیری
ً به صورت تک الیه در اطراف فضاهای باز
آنها تأثیر قابل توجهی بر توزیع نور در فضاهای بسته دارد. فضاهای بسته غالبا
استقرار یافته و در موارد اندکی در الیه میانی بنا واقع شدهاند. استقرار فضاهای بسته در کنار فضاهای باز گاه با واسطه
یک ایوان صورت گرفته است که اشعه مستقیم خورشید و میزان نور ورودی را کنترل مینماید. بررسی پالن مجموعه
نشان میدهد که فضاهای باز مورد مطالعه به شکل چهار حیاط بیرونی ابراهیمخان با ابعاد 35/28 × 29/21 ،اندرونی
شدهاند طراحی متر 10/11 × 10/73 یوسفیان اندرونی و 16/69 × 24/91 یوسفیان بیرونی، 21/7 × 28/96 ابراهیمخان
و این در حالی است که فضاهای بسته دارای ابعادی بسیار کوچکتر و از 78/4 × 52/2 و 39/3 × 13/3 برای اتاقهای
سه دری تا شاهنشین با عمق 39/7 و طول 45/8 در جلو و طول 09/5 متر در انتهای اتاق ساخته شدهاند
وسعت سطح فضاهای باز نسبت به تکتک فضاهای بسته که در ارتباط مستقیم با آنها قرار دارد میتواند موجب دریافت
نور کافی شود. برای بررسی میزان و نحوه این تأثیر، روشهایی که در کتابهای راهنمای روشنایی آمده، معرفی و
اندازهگیری میشود. نور روز قابل دسترس در یک فضا بستگی به میزان روشنایی دارد که به پنجره میرسد. این مقدار
ً
روشنایی نیز بستگی به این دارد که پنجره تا چه حد توسط موانع خارجی مستور شده باشد. محاسبه این مقدار معموال
در شرایط آسمان تمام ابری یعنی هنگامی که کمترین میزان نور روز فراهم است انجام میشود )10 Guide Lighting
25. p 1999 .)برای پنجرهای که نمای مقابل آن طوالنی است، مقدار روشنایی حاصل از نور مستقیم آسمان، بستگی به
3 دارد. زاویه دید آسمان که با ? نشان داده میشود، محدودهای است که از وسط ارتفاع پنجره نسبت
»زاویه دید آسمان«
به خط آسمان نمای مقابل و خط باالی نورگیر ترسیم میشود. زمانی که پنجره افق آسمان را میبیند و در باالی آن
نیز سایبانی وجود ندارد، زاویه دید آسمان برابر 90 درجه خواهد بود. اگر به اندازه 25 درجه سایبان در باالی پنجره قرار
4 برای پنجرهای
گیرد، این زاویه 65 درجه خواهد شد )25. p 1999 10 Guide Lighting« .)زاویه دید آسمان در مقطع«
5 عبارت است از زاویهای
واقع در یک کوچه با خط آسمان افقی و نامحدود تعریف شده است. »زاویه دید آسمان در نما«
که از نقطه وسط پنجره به دو خط آسمان لبههای حیاط عمود بر دیوار پنجره رسم شده و در نمای پنجره قابل ترسیم
7 الگی
6 را تشکیل میدهد که به روش »نقاب سایه«
است. مجموعه زوایای دید آسمان در مقطع و نما، »نقاب آسمان«
9 کاشان، محدوده آسمان قابل مشاهده از مرکز
8 ترسیم شده و با انطباق بر »نقشه مسیر خورشید«
روی »نقاله سایهیاب«
شهرسازی آرمان‌شهر78
معماری و
شماره15 . پاییز و زمستان 1394
نورگیر را نشان میدهد )شکل 9 .)ترسیم زاویه دید آسمان برای فضاهای مورد مطالعه نشان میدهد که در همه اتاقها
از قسمت وسط پنجره بیش از یک چهارم گنبد آسمان قابل رؤیت است.
در شرایطی که مانعی در مقابل نورگیر قرار نداشته و آسمان از داخل فضا قابل دیدن باشد، در نورگیرهای یک طرفه عمق
ً دو برابر ارتفاع تاج نورگیر است. ولی در شرایطی که در بیرون ساختمان موانعی در مقابل نورگیر دیواری
مفید اتاق تقریبا
فضا قرار گرفته باشد، مثل اکثر فضاهای واقع در بافت های شهری، خط آسمان نمای مقابل نورگیر تعیین کننده عمق مفید
فضا است. داخل فضا در »محدوده بیخط آسمان«10 که امکان استفاده مستقیم از »روشنایی آسمان«11 را ندارد، مقدار نور
کافی نبوده و نیاز به استفاده از روشنایی کمکی وجود خواهد داشت. »بیخط آسمان«، محدوهای را که میتواند از روشنایی
آسمان بهرهمند گردد از محدودههای محروم از روشنایی آسمان تفکیک میکند )شکل 10 .)مطالعه حاضر نشان میدهد
که در همه اتاقها حتی از انتهای آن، شخص نشسته روی زمین قادر به دیدن آسمان است. با توجه به این که نور آسمان
منبع روشنایی خوبی برای فضاهای داخلی است، اتاقهای مورد بررسی از نور آسمان به خوبی بهرهمند هستند.
2ـ3ـ جهت قرارگیری فضا
»ضریب جهت نورگیر«12 مقدار روشنایی رسیده از نورگیر واقع در جهات مختلف را تعیین میکند. حاصلضرب آن در
»ضریب نور روز«13 میزان روشنایی دریافتی از نورگیر با توجه به جهت قرارگیری آن را محاسبه میکند )Guide Lighting
69-65. pp 1999 10 .)ضریب جهت نورگیر کمتر از یک برای جهت شمال، یک برای جهات شرق و غرب و بیش از
یک برای جهت جنوب است. مقایسه وضعیت اتاقهای مختلف که در جهات گوناگون استقرار یافتهاند نشان میدهد که
بیشترین نور آسمان دریافت شده مربوط به اتاقهای رو به جنوب، بعد از آن اتاقهای رو به غرب و شرق و در آخر اتاقهای
رو به شمال است. اتاق دو طرفه بیشترین نورگیری را دارد
4 .جمعبندی
مقاله حاضر به بررسی تصمیمگیریهای طراحانه مؤثر در شرایط نورپردازی طبیعی فضاهای خانههای قدیمی پرداخت.
در این بررسی فضاهای متنوع خانه عامریهای کاشان مورد ارزیابی قرار گرفت. برداشتهای میدانی و شبیهسازیهای
کامپیوتری نشان داد که مالحظات معمارانه در این خانه از قواعد دقیقی پیروی کرده که در چند مرحله قابل تشخیص
است.
مرحله اول کنترل شرایط همسایگی است یعنی نسبت فضای باز و بسته به گونهای انتخاب شده که کلیه فضاهای اصلی با
زاویه قائم بیش از 40 درجه به آسمان دید دارند. در این رابطه فضاهای اصلی که دارای مساحت و عمق بیشتری هستند
در مرکز محور طولی حیاطها قرار گرفتهاند تا از دید بهتری به حیاط و آسمان برخوردار باشند. مرحله دوم کنترل عمق
و هندسه اتاق است یعنی در همه فضاها عمق اتاق به صورتی انتخاب شده که همواره کمتر از عمق نفوذ روشنایی باشد.
به این ترتیب حتی در دورترین نقطه اتاق نسبت به پنجره، امکان دیدن آسمان برای فرد نشسته روی زمین وجود دارد.
در تاالرهای بزرگ که دارای شاهنشین با عمق بیشتر هستند، ارتفاع تاج پنجره افزایش یافته تا عمق نفوذ روشنایی نسبت
به عمق اتاق بیشتر شود. انتخاب عمق کمتر از عمق نفوذ روشنایی دست طراح را در انتخاب نوع قاب و شیشه پنجرهها
باز گذاشته است. یعنی با استفاده از عوامل کنترلکننده روشنایی مثل شیشه رنگی یا قاب مشبک، ضمن کنترل خیرگی
در قسمتهای نزدیک پنجره، روشنایی انتهای اتاق از حد مجاز کمتر نشده است. با توجه به آفتابگیری برخی از فضاها و
ً در تاج پنجرهها، از ایجاد
شدت زیاد روشنایی در روزهای صاف، استفاده از قابهای مشبک و شیشههای رنگی خصوصا
تضاد روشنایی و خیرگی در فضای داخلی جلوگیری کرده است. مرحله سوم طراحی فضاهای خاص است. فضاهای اصلی
با مساحت و ارتفاع بیشتر در محورهای اصلی حیاط واقع شدهاند تا از بهترین شرایط منظر و نورپردازی برخوردار باشند.
فضاهای دارای عمق زیاد مانند حوضخانه، عالوه بر نورگیری مستقیم از حیاط، با نورگیرهای سقفی در بخش عمیق روشن
شدهاند. مرحله چهارم طراحی فضاهای واقع در الیههای میانی است. این فضاها با استفاده از نورگیرهای سقفی و نور دست
دوم ناشی از فضاهای جانبی که دسترسی مستقیم به نور روز دارند، نورپردازی شدهاند. فضاهای واقع در الیههای میانی با
دسترسی سلسلهمراتبی و بهرهگیری از نورگیرهای سقفی برای روشنایی بخشهای تاریک، زمان الزم برای تطابق چشم
با تاریکی داخل نسبت به روشنایی بیرون را رعایت کردهاند.
نتایج حاصل از این مقاله نشان میدهد که برای بهرهمندی از نور طبیعی الزم است تا این مهم از اولین مراحل طراحی و
ایدههای نخستین طرح مورد توجه قرار داشته باشد. با پیشرفت مراحل طراحی، دقت در جزئیات نورپردازی فضاها ضروری
بوده و بدون رعایت این مالحظات استفاده مناسب از نور روز به خوبی میسر نخواهد بود.
پینوشت
1. Useful Daylight Illuminance (UDI)
2 .در کتابهای استاندارد روشنایی، فعالیتهایی که به نور احتیاج دارند به دو گروه فعالیتهای بینایی و فعالیتهای عمومی تقسیم
شدهاند. فعالیتهای بینایی به کارهایی گفته میشود که دیدن در آن نقش کلیدی دارد؛ مثل مطالعه یا انجام کارهای دقیق چشمی
که به روشنایی بیشتری نیاز دارند. فعالیتهای عمومی به سایر کارها مثل استراحت کردن، خرید، گردش و امثال آن گفته میشود
که در روشنایی کمتر نیز قابل انجام شدن است.
3. Visible Sky Angle
4. Visible Sky Angle in Section
5. Visible Sky Angle in Façade
6. Sky Mask
7. Shading Mask (Razjouyan 2010)
8. Mask Protractor
9. Sun Path Chart
10. No Sky Line Area
11. Sky Light
12. Orientation Factor
13. Daylight Factor
14. Room Index
15. Average Reflectance
16. Perimeter Zone
References
- Lighting Guide 10. (1999). Daylighting and Window Design. London: The Society of Light and Lighting CIBSE.
- Lighting Guide 5. (2011). Lighting for Education. London: The Society of Light and Lighting CIBSE.
- Mardaljevic J. (2010). Climate-based Daylight Modelling-IESD. Retrieved from: http://climate-based-daylighting.com/doku.php?id=academic:climate-based-daylight-modelling date: 15/01/2014
- Nabil A. & Mardaljevic J. (2005). Useful Daylight Illuminate: A New Paradigm for Assessing Daylight in
Buildings. Lighting Research and Technology Vol. 37 No. 1.
- Razjouyan M. (2010). Comfort Design with Climate. Tehran: Shahid Beheshti University.
- Tahbaz M. Djalilian Sh. Mousavi F. & Kazemzade. M. (2012). Analyzing Daylighting of Door-Windows in
Some Traditional Houses of Kashan. Research Report. Tehran: Shahid Beheshti University.
- Tahbaz M. Djalilian Sh. Mousavi F. & Kazemzade M. (2015). The Effect of Some Kashan Traditional Windows’ on Indoor Daylighting. Research Report. Tehran: Research and Technology Fund. http://www.insf.org/
#کاشی سنتی#کاشی مسجد#قیمت کاشی سنتی #کاشی محراب #کاشی تزئینی