هنر کاشی کاری در عهد ایلخانی

ویرانی حاصل از تهاجم اقوام مغول در اواسط قرن هفتم هجری، مدت کوتاهی بر روند تولید کاشی تاثیر و در واقع هیچ نوع کاشی از حدود سال های 654 – 642 ه.ق بر جای نمانده است. پس از این سال ها، حکام ایلخانی اقدام به ایجاد بناهای یادبود کرده و به مرمت بناها پرداختند. اقداماتی این چنینی منجی صنعت کاشی کاری ایرانی بود. سفال که بعد ها عنوان لاجوردینه را به خود گرفت، در این دوره جانشین میناکاری شد.

در این تکنیک قطعات قالب ریزی شده، با رنگ های سفید، لاجورد و در موارد نادری فیروزه ای، لعاب داده می شدند و پس از اضـافه شدن رنگ های قرمز، سیاه یا قهوه ای بر روی لعاب، برای بار دوم در کوره قرار داده می شدند. در اوایل دوره ی ایلخانی، تکنیک زرین فام بر روی لعاب بدون هیچ رنگ افزوده ای به کار برده می شد.

در ربع پایانی قرن هفتم، رنگ های لاجوردی و فیروزه ای به میزان اندکی مورد استفاده قرار گرفتند. با پایان عهد ایلخانی در قرن هشتم عصر طلای کاشی پایان یافت و دوره کاشی های معرق موزائیکی، تک رنگ و نه چندان نفیس در رنگ های متفاوت جانشین قاب های عظیم زرین فام و کتیبه ها شدند. این تکنیک برای نخستین بار در آغاز قرن هفتم هجری در آناتولی اقتباس شده و یک قرن بعد در ایران و آسیای مرکزی پدیدار شد.

هنر کاشی کاری در عهد تیموری

با توجه به وقت گیر بودن نصب کاشی معرق در این قسمت از هنر کاشیکاری، در اواخر قرن نهم هجری تکنیک ارزان تر و سریع تر با نام هفت رنگ، جایگزین آن شد. این تکنیک ، ترکیب رنگ های مختلف و متعددی را بر روی کاشی ممکن ساخته بود و کار اساتید کاشی کار را نیز آسان کرده بود.