فرم قوسی از نظر پیدایش و تکامل راهی بسیار طولانی را همراه با توسعه تمدن بشر پیموده اسـت و مـی توان ریشه پیدایش این فرم در نیاز اساسی بشر به پوشش پناهگاهها و سایر ساختمانها دانست . هر قدر خیز قوس ( ارتفاع تارک آن از خط رابط بین دو تکیه گاه ) بیشتر باشد فشار جانبی آن بـه تکیـه گاه ها کمتر است .
در قوسها وجود انحنا در فرم موجب ایجاد عکس العمـل افقـی و در دو انتهـای قوسـی مـی شـود . لنگـر خمشی مربوط به این عکس العمل ها در قوس جهتی خلاف جهت لنگر خمشی حاصل از بارهای وارده دارد ، در نتیجه این عکس العمل ها موجب کاهش لنگر خمشی در قوس گشته و با انتقـال نیروهـا صـرفا از طریـق نیروی عمودی کمک فراوان می کند
یکی از ویژگی های فرم های قوسی ، رانشی است که در تکیه گاه های قوس وجود دارد و خنثـی کـردن این رانش جانبی است که ضامن حفظ تعادل قوس و عامل جلوگیری از ویران شـدن آن بـه شـمار مـی رود . یکی از روش های جذب رانش جانبی ساختن تکیه گاه های قطور و سـنگین اسـت کـه در برابـر ایـن رانـش ایستادگی کند .
در برخی از ساختمان های قدیمی ، ایرانیان با ابداع پشت بندهای شمشیری یعنـی نـیم قـوس هـایی کـه از طرفین ، قوس یا طاق اصلی را در بر می گرفته ، دیوارهای قطور را حذف کرده بودند . ایـن ابـداع بعـدها بـه سرزمین های اروپایی اشاعه یافت و اساس سبک ساختمانی معروف به گوتیک را تـشکیل داد . روش دیگـر ، جذب این رانش با عنصری کششی به نام مهار است .
از هزاره دوم پیش از میلاد در شوش بجای مانده و بعدها نیز از زمان ساسانیان ،به کمک قالب بندی ، قـوس های دایره ای برای سردرها ساخته می شده است . اصولا تاریخ پیدایی قوس ها و طاق های نوک تیز(جناغی) و گنبدهای نوک تیز بسیار باستانی و همزمان با پیدایی نخستین فرم های قوسی بوده اسـت . یکـی از نمونـه هایی که از زمان ساسانیان در طاق کسری بر جای مانده قوسی است که نه به روش کربـل بلکـه بـه صـورت قوس واقعی و بطور نوک تیز ساخته شده است .
از دیدگاه مکانیکی و مهندسی قوس ها و گنبدهای نوک تیز پایدارتر و محکم تر از قوس هـا و گنبـدهای گرد مشابه هستند ، این خود نکته ای مثبت و توجیه کننده برای کاربرد آنها بشمار می آید . سیر تـاریخی و رواج فرم های قوسی نوک تیز در ایران و به ویژه در ایران بعد از اسلام نـشان دهنـده ارزش هـای مـذهبی و نمادین این فرم های خاص ساختمانی در جهت برآوردن نیاز های معنوی مردمان این سـرزمین بـشمار مـی رفته است . از دیدگاه هندسی نیز قوس ها با انواع گوناگون در ایران ساخته شده و برخی مرکب از فرم هـای قوسـی اشکال پیچیده ای را به خود می گرفته است . از قدیم در ایران روش هایی برای رسم هندسی قـوس و پیـاده کردن آن در ساختمان به کار می رفته است و حتی نوشته هایی باسـتانی نیـز از شـیوه ترسـیم قـوس هـای در ایران بجای مانده است
طرح و خلاقیت مهندسـی در ایـران در پدیـد آوردن فـرم هـای مکـانیکی در واقـع موجودیـت دادن بـه ساختمانها و بناها بوده است که تحت شرایط محیطی نیازهای مربوطه را برآورد نماید . بدین معنا که نیازها و نیز شرایط محیطی خود قالبهای اولیه فرم ساختمانی را دیکته نموده است .
فرم های ساختمانی که طی قرون مختلف بعد از اسلام در ایران علاوه بر عملکـرد سـاختمانی بـه عنـوان سمبل اعتقادات مذهبی نیز قرار گرفته است . تعدد فرم های گنبدی و قوس ها در بناهای ایرانی دارای درجه ای از کمال و زیبایی بوده که مورد توجه خاصی قـرار گرفتـه انـد . البتـه ایـن قـضاوت نـه از روی قـوانین و معیارهای فیزیکی بلکه به کمک برداشت های ذهنی و سایر اعتقادات غیر فیزیکـی انجـام گ رفتـه اسـت . در نتیجه پایه های اصلی فرم های ساختمانی را باید با مقیاس درجه تطبیق (adaptation ( و هدف تعیین شده (purpose (سنجید . چون با کمک زمان شکل گرفته و مستحکم گردیده اند بطوریکـه غنـا ایـن فـرم هـای ساختمانی به حدی است که این مفهوم تطبیق برای وصول به هدف ( purpose for adaptation (را می توان به جنبه هایی مختلف از قبیل کارآئی مکانیکی و فنی ، فرمهای ارگانیکی ،نظم وهماهنگی ارزشهای اجتماعی ، اخلاقی وایده های مذهبی ارتباط داده ودر هرمورد فرمهای ساختمانی را تعبیر وتفسیر نمود.