سازمانها همواره به دنبال برتری در بازارهای رقابتی از طریق نشان دادن عملکردی شایسته میباشند. چنانچه این امر در بازارهای سنتی (غیر اینترنتی)  با سختکوشی و تکیه بر منابع و قابلیتهای موجود و غیر مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات امکانپذیر بود، در بازارهای رقابتی امروز به این راحتی قابل دستیابی نیست. در بازارهای رقابتی سازمان بایستی بطور هوشمندانه به دنبال خلق و حفظ مزیت های رقابتی باشد تا از این طریق بتواند ضمن غلبه بر رقبای خود، برای ذینفعان خود ایجاد ارزش کند. مسلم است که در این مسیر باید از منابع دانشی کافی برخوردار بوده و استفاده بهینهای از آنها به عمل آورد.

در این مقاله مفاهیم و نظریات مهم در زمینه رقابت پذیری و مزیت رقابتی را در قالب دیدگاه های سنتی(قبل از عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات) و جدید(پس از ظهور و ورود اینترنت به عرصه کسب وکار) بررسی  کرده ایم. مشخص شده است که مزیت رقابتی منشا اصلی رقابت پذیری در سازمان است البته به شرطی که به اندازه کافی در بازار پایدار بماند. برای ایجاد مزیت رقابتی بایستی از توانمندیهای داخلی، موضع محیطی و قابلیتهای بازاریابی استفاده بهینهای بشود و در صورت مناسب نبودن هر کدام از این موارد نسبت به ایجاد و بهبود آنها در سازمان سرمایهگذاری گردد. این مزیتها بایستی بر مبنای چارچوب اتکا ارزشمند، غیرقابل تقلید، کمیاب و قابل اداره باشند و نیز مبتنی بر منابع و قابلیتهای دانشی ایجاد شده باشند تا از خاصیت پایداری برخوردار شوند. الزامات بازارهای اینترنتی ایجاب میکند که علاوه بر موارد یاد شده سازمان به شایستگیهای اطلاعاتی و ارتباطی نیز مجهز باشد تا در ایجاد و پایدار سازی مزیت رقابتی و نیز رقابت پذیر نمودن سازمان از آنها بهره برداری نماید.

دستاورد این مقاله توسعه فرایندی است که بواسطه آن سازمانها در مییابند که چگونه در بازارهای اینترنتی به ایجاد و پایدارسازی مزیت رقابتی پرداخته و از آن طریق خود را رقابتپذیر نموده و عملکردی بهتر از خود بر جای بگذارند تا ضمن پیشی گرفتن از رقبا، برای مشتریان و سهامداران و سایر ذینفعان خود ارزش متمایزتری ارائه نمایند. میتوان این فرایند را جمعبندی مباحثی به حساب آورد که در زمینه مزیت رقابتی و رقابت پذیری مبتنی بر ایجاد و پایدارسازی مزیت رقابتی مطرح گردیده است.

ظهور فناوری اطلاعات و ارتباطات به ویژه اینترنت، ماهیت کار و زندگی را به کلی متحول ساخته است. در عصر جدید همه فعالیتها . هر چند مدتها پیش (حتی قبل از گسترش وسیع  ماهیت الکترونیکی بخود گرفته اند؛ به عبارت دیگر بصورت الکترونیکی زندگی و کار میکنیم فناوری اطلاعات و ارتباطات)، بنگاه ها برای بقاء و تداوم حیات در میدان رقابت ناگزیر از خلق مزیتهای رقابتی بودند ولی این فرایند از پیچیدگی زمان حاضر برخوردار نبود. قبلا سازمان قادر بود با در نظر داشتن موقعیت رقابتی خود، ارزشی برای مشتری خلق نماید که در نوع خود بدیع، کمیاب و غیر قابل تقلید از سوی رقبا بوده، و براحتی توسط سازمان قابل مدیریت باشد و از این طریق به مزیت رقابتی پایداری در بازار دست مییافت که مدتها موجبات کامیابی آن را فراهم میساخت.

در عصر جدید که سازمانها، محصولات، روابط و فعالیتها و بطور کلی کسب و کار آنها حالت مجازی و الکترونیکی به خود گرفته است و تغییرات به قدری شدید شده که طول عمر فناوریها و محصولات را به حداقل رسانیده است، خلق و حفظ پایدار مزیت رقابتی با تکیه بر قابلیتها و شایستگیهای سنتی و قدیمی برای حضور موفق بنگاه در محیط و بازارهای رقابتی کافی نیست. این امر مستلزم تدابیری نو و روآوری به شایستگیهای جدیدی است که مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات و در دنیای اینترنت باشد.

ایجاد و انتقال اطلاعات و برقراری ارتباطات از این طریق، مهمترین ویژگیهای یک بنگاه موفق در بازارهای اینترنتی به شمار میروند. به نظر میرسد که شرکتهایی میتوانند در این بازارها حضوری موفق و مستمر داشته باشند که از شایستگیهای اطلاعاتی و ارتباطی برخوردار بوده و با تکیه بر آنها مزیتهای رقابتی ارزشمندی خلق نموده و با بکارگیری درست و بموقع این مزیت ها، باعث پایداری آن گردیده و عملکردی عالی برای خود به ارمغان آورند. در این مقاله بر نحوه ایجاد و پایدارسازی مزیتهای رقابتی در بازارهای اینترنتی میپردازیم.

کاشی گنبد