چنانچه
فرهیختگان و متولیان امر با موشکافی به کالبد شهر تهران نظری انداخته باشند
میتوانند درک نمایند که فضاهای زیادی در شهر تهران به هدر رفته است. از یک سو
بافتهای قدیمی محله های قدمت دار شهر مانند لالهزار، سرچشمه، ناصرخسرو، مولوی و
... فضاهای متروکه زیادی دارند. بیش از 60 تا 70 درصد
بافتهای تهران فرسوده است. در این ارتباط جان بسیاری از شهروندان ساکن بافتهای
فرسوده در خطر می باشد. محله هایی که بیش از 50 درصد ساختمانهای آنها در کوچه های
کمتر 6 متر عرض قرار گرفته و دارای ساختمانهای فاقد اسکلت هستند، فرسوده محسوب می
شوند. بر اساس نتایج موجود، بخش عمده ای از این بافتها در محله های مناطق (10 -11
-12-13 -15 -16-17- 19 ) قرار دارند.
کاشی طرح سنتی
از سوی دیگر در
محله های شمالی شهر آپارتمانها و برجهای خالی از سکنه به چشم میخورند. همگی این
فضاها به اصطلاح “ پوک” هستند و عدم توسعه پایدار شهری را هشدار میدهند. در مجموع
شهر تهران دارای نقاط متروکهای است که میتوان از آنها برای کاهش آثار مخرب ناشی از
توسعه شهر استفاده نمود؛ ولی رفع آلودگی، بازسازی و اسکان این نقاط غالباً از هزینه
های بالایی برخوردار میباشد. در چنین مواردی میتوان با کاشتن
درختان و صرف هزینه های نسبتاً پایین، این مناطق را به تفریحگاه های عمومی و یا
خانه های فرهنگ و ادب تبدیل نمود و یا از چشم انداز زیبای آن لذت برد.
کاشی کاری سنتی در منزل
4 -بحث و نتیجه گیری
برای تحقق اهداف
مورد توجه بهسازی محیط محله های شهری، مشارکت و نظر خواهی از مردم در قالب ( NGOs ) و (
CBOs ) حیاتی به نظرمی رسد. مدیران زیست محیطی بایستی این موضوع
را مدنظر قرار دهند که برای اعمال یک مدیریت کارآمد همواره با مردم مختلف از تمامی
اقشار جامعه سر و کار دارد. در این رابطه، استراتژیهای توسعه پایدار باید به
گونهای طراحی شوند که:
اولاً: با شرایط
توسعه محله ای هماهنگ باشند.
ثانیاً: تضمین
نماید که استراتژیهای طرح شده، با سایر استراتژیها، در دیگر محله ها، هم آوا و
سازگار باشند.
با تلفیق این دو
استراتژی شاهد تبلور " مدیریت زیست محیطی یکپارچه توسعه محله ای " ؛ ( Integrated Environmental Management Of Community Development )
در
هر شهری خواهیم بود.
مدیریت زیست
محیطی، باید برای توسعة روشهای مشارکتی، یک نقش واسطه و تسریع کننده را بازی کند؛
در این رابطه برخورداری از حمایتهای عمومی برای مدیریت زیست محیطی از اهمیت ویژهای
برخوردار است. به عنوان مثال: در بخش توسعه فضای سبز در صورتی که، عموم مردم محله،
پس از کاشتن درختان از آنها مراقبت ننمایند درختکاری بیمعنی خواهد بود.
مشارکتهای مردمی
در سطوح محلهای مدیران زیست محیطی را از تهدیدهای احتمالی مصون نگاه داشته و آگاهی
آنها را در قبال محدودیتها و فرصتهای از دست رفته افزایش میدهد. در این راستا ضرورت نقش آفرینی مردم در مدیریت محیط زیست
محله بدین صورت تبلور مییابد:
• عموم مردم
از گروه های مختلف از لحاظ سن، جنسیت و غیره، ممکن است، ارائه دهنده
توصیه های مورد نیاز
مدیریت زیست محیطی باشند.
• مدیریت
و برنامه ریزی با احتیاط بیشتری انجام میشود.
• در صورت
آگاهی عموم مردم، ترسها و تضادها نسبت به مدیریت زیست محیطی
کاهش مییابد.
• شناسایی
مردم از سوی مدیریت زیست محیطی باعث حمایت بیشتر آنها میشود.
• شکاف ارتباطی
بین متولیان و متخصصان از یک سو با عموم مردم از سوی دیگر را
کاهش میدهد.
علاوه بر موارد ذکر
شده مدیریت محیط زیستی برای تحقق اهداف بهسازی محیط محله ای بایستی :
• نگرش سیستمی
داشته باشد.
• به تقلیل
اثرات سوء توسعه توجه نماید ( نه عدم توسعه ).
• انعطاف
پذیر باشد.
• برنامه
ریزی را بر پایه ) از جزء به کل رسیدن ) استوار نماید.
• دانش و
اطلاعات روز را در اختیار بگیرد.
منابع
1 -اندرسون . و ،
مترجم صدیقی . الف ، ”سیاستگزاریهای بهبود راندمان انرژی“ ، 1376.
2 -بارو.جی ، مترجم
اندرودی.م ،" اصول و روشهای مدیریت زیست محیطی " ، 1381 .
3 -سازمان پارک ها
و فضای سبز شهر تهران ، ”مجموعه مقالات سمینار فضای سبز“ ، 1371 .
4 -شرکت ملی پالایش
و پخش فرآورده های نفتی ایران ، ”راهکارهای عملی صرفه جویی در مصرف انرژی“ ، 1379.
5 -مرندی .ع ، ”مقاله
مطالعه تطبیقی محیط زیست ایران با دیگر کشورهای جهان“ ، مجموعه
مقالات سومین همایش
انجمن متخصصان محیط زیست ایران ، 1381.
6 -مرندی.ع ، ” ارائه
راهکارهای مذهبی و علمی در راستای بسترسازی فرهنگ محیط زیستی “ ، اولین سمینار توسعه
فرهنگ زیست محیطی ، 1383.
7 -یونسون .م ، مترجم
اسدیان . م ، ”مدیریت محیط زیست در یک هفته“ ، 1379
تایل مراکشی