(Analytic
Hierarchy Process)
این مدل یکی از
روشهای ارزیابی چند معیاری بوده و به عنوان یک مدل تصمیمگیری قوی و مطمئن در
اولویتبندی شناخته میشود. مدل P.H.A تصمیمگیرنده را
قادر میسازد تا براساس هدف مورد نظر، فاکتورها و معیارهای موثر دستیابی به هدف را
شکل داده و براساس ساختار حاصله، و تبدیل سنجههای کیفی به کم?ی
مقایساتی را جهت تعیین اولویت گزینههای مطرح در تصمیمگیری، انجام دهد.
در مدل P.H.A پس از تعیین اهداف و معیارهای مرتبط به آن، در یک
ارتباط مقایسهی دو بدویی معیارها، نحوهی ارتباط و اولویت کلیه سنجهها یا معیارها
به نسبت دوری یا نزدیکی از هدف در یک ماتریس به نمایش در میآید. مقایسهی دوبدوی
سنجهها بر اساس نظرات کارشناسانه و شناخت دوری یا نزدیکی سنجهها نسبت به هدف صورت
میگیرد. نکتهی مهم در تشکیل ماتریس مقایسهای سنجهها (معیارها) وجود سازگاری بین
مقایسهی دو بدویی همهی معیارها با هم است و این سازگاری از طریقی که در مدل P.H.A تعریف شده است قابل محاسبه میباشد. با وجود سازگاری
در ماتریس مقایسهای معیارها، صحت نظرات کارشناسی در آگاهی از دوری یا نزدیکی ،
میانگین هندسی 1 معیارها به هدف، احراز میشود سپس از طریق نرمال کردن معیارها بدست
میآید تا از فاکتور متوسط وزنی سنجهها بهرهگیری شود. وزنهای بدست آمده برای هر یک
از معیارها در واقع سنگینی ارزش هر معیار را در دستیابی به هدف تعیین شده، نشان
میدهد و ردیفی اولویتبندی شده از وزنهای معیارهای ارزیابی بدست میآید. در مرحله
بعد باید ویژگیهای هر یک از مکانهای جزء را در گروه آن معیار اصلی ارزشگذاری کرد.
به عنوان مثال چنانچه معیار "بیمارستان" باشد، لازم است فاکتورهایی در
درون گروه بیمارستان نظیر نوع تخصص، تعداد تخت، امکانات جراحی وغیره تعیین و سپس
هر بیمارستان را براساس بهرهمندی از این امکانات بین 1 تا 10 امتیاز داد.
بدین ترتیب هر
بیمارستان دارای دو وزن است یکی وزن کل معیار بیمارستان نسبت به سایر کاربریها و
دیگری امتیازی است که آن بیمارستان به نسبت امکانات خود در مقایسه با دیگر
بیمارستانها کسب میکند.
از حاصل ضرب این
دو امتیاز، ارزش عددی هر بیمارستان محاسبه شده که امتیاز عددی آن محسوب میگردد.
بدین ترتیب تمامی کاربریهای مجاور هر معبر دارای یک امتیاز عددی بوده که از جمع
آنها، امتیاز عددی آن معبر محاسبه میگردد. امتیازات کسب شدهی هر معبر از جهت نیل
به هدف، در مقایسه با امتیازات سایر معابر، امکان دستهبندی و اولویتبندی
کارشناسانه را فراهم مینماید. بطوریکه کلیه معابر اصلی که نیازهای زندگی مستقل
کمتوانان را در جوار خود تأمین می کند شناسایی شده و مناسبسازی آن میتواند در
اولویت اجرایی قرار گیرد، تا نتیجه نسبی بهتری در شرایط محدود حاصل گردد.
با ثبت اطلاعات
کسب شده بر روی نقشه معابر و تبدیل آمار به اطلاعات تصویری مشاهده میشود که تراکم
کاربریها نیز بیانکننده صحت محاسبات است.
در تحقیق انجام
شده برای شهر تهران که جداول آن ارائه گردید، 4 اولویت دستهبندی شده براساس
تقاطعهای مشخص معابر شناخته و مشخص گردیده است.
نتایج تحقیق:
1 ـ
اولویتبندی معابر در 4 دسته، با تعریف تقاطعهای هر معبر و ارائه آن براساس مناطق
شهرداری با مقیاس 16000/1
2 - محاسبه
جمع امتیازات عددی مناطق شهرداری برای تصمیمگیری در سطح کلان در شرایطی که مدیریت
شهری تصمیم بگیرد در سطح یک شهر مانند تهران کدام منطقه را در اولویت مناسبسازی
قرار دهد
3 - ایجاد
پیوستگی بین معابر اولویتبندی شده و تعیین شبکهای اولویتدار در سطح شهر که برای
فراهم کردن شبکه حمل و نقل عمومی مخصوص کمتوانان جسمی ـ حرکتی پیشنهاد گردیده است
طراحی کاشی چهره
ذکر این نکته
ضروری است که نتایج حاصل از این روش یک برنامهریزی مادر برای هر شهر تلقی میگردد،
و طرح مناسبسازی هر معبر باید در مقیاس طراحی شهر یا حتی معماری که علاوه بر ضوابط
خاص کمتوان جمسی ـ حرکتی، باید معیارهای زیباییشناختی نیز در آن لحاظ گردد. تجربه
تهیه یک چنین طرحی برای بخشی از خیابان شمشیری در منطقه 9 تهران وجود دارد.
همچنین اجرای
ضوابط معلولین در ساختمانهای جدید نیازمند وجود یک اراده مصم?م در
مدیریت شهری بوده و با استفاده از چک لیستهای لازم در مرحله طراحی و پایان کار
ساختمانی میسر میباشد. این چکلیستها نیز تهیه شده و در
اختیار مدیریت شهری قرارگرفته است.
در پایان باید
به این نکته تأکید کرد، چون مجموعه محدودیتهای موجود امکان مناسبسازی همه محیط
شهری را ناممکن می سازد، لذا میتوان با تجارب این مطالعه، روش تحقیق را تس?ری داده و برای کلیه شهرهای کشور شبکهای اولویتدار را
تعیین و برای آنها طرح مناسبسازی تهیه نمود که همه اینها شرط لازم است ولی شرط
کافی و تمامکننده وجود یک اراده مصم?م در سطح مدیریت کلان و شهری کشور
است که متاسفانه تاکنون به اندازه کافی وجود نداشته و یا اگر بوده بعد از مدت زمان
کوتاهی به فراموشی سپرده شده است. امید ا ست که انتشار نتایج این همایش نقطه عطفی
در اجرای ضوابط معلولین بوده تا گروه کثیری از شهروندان امکان حضور و بهره وری از
مواهب شهری را بیابند و در کمال امنیت در فضاهای شهری حاضر شوند.
ساخت کاشی مینیاتور