بـرخلاف وجـه
تسـمیه خلـیج فـارس که فاق د هرگونه ابهامی است و از ابتدای تاریخ مکتوب تا کـنون
نـزد همـه اقـوام وملـل بـا نامهایـی مـترادف با خلیج فارس شهرت داشته ودر تاریخ
نامی یگانه محسـوب مـی شود، پهنه آبی شمال ایران که امروزه در ایران به نام
مازندران ، در میان کشورهای عربی بـنام قزویـن ، نـزد کشـورهای ترک زبان به خزر و
نزد اروپاییان و سایر ملل به کاسپین معروف است از 500 سـال
قـبل از مـیلاد تـا کـنون اسـامی متعددی داشته و به اسامی و نامهای مختلفی با تلفظ
های مـتفاوت ثبـت شـده اسـت. این تکثر وتعدد نامها به دلیل وجود اقوام و شهرهایی
بوده که در اطراف این دریـا وجود داشتهاند. از آنجائیکه این اقوام و شهرها به علت
بعد مسافت دارای ارتباطات کافی با یکدیگر نـبوده و هـر یک در قسمتی از این دریا
قرار داشتند، این دریا به نام قوم و یا شهرهای مجاور آن نامیده میشده است
در مـنابع
تاریخـی و کتـب سـیاحان ، مورخین و جغرافیانویسان اروپایی ، ع ربی و ایرانی
حداقل35 نام مختلف برای دریای خزر بکار برده شده است.
مورخین یونانی
قبل از میلاد از قبیل هرودت، استرابون، بطلیموس و ارسطو در آثار و نوشته های خود
از ایـن دریا با نامهای هیرکان، کاسپین، ارکانی، ارقانیا و تپیر یاد کرده اند. در
آثار جغرافی دانان و مورخین اسـلامی از قبـیل یـاقوت حمـوی، حمـزه، ابن حوقل،
استخری فارسی، مسعودی، حمداالله مستوفی، ابن فضـلان، شـمس الدین دمشقی، ابوالفدا،
ابن الفقیه عمربن رسته و ابوزید بلخی اسامی مختلفی برای این دریـا ذکـر شـده که
عبارتند از: دریای خزر، طبرستان، بحر قزوین ، جرجان ( گرگان )، آبسکون، اکفوده
دریـا یـا درا اکفـوده ( زمـان ساسـانیان )، خراسـان، جیلـی، بحر العجم، جبال و
باب الابواب و نویری از جغرافـیدانان عـرب آنـرا بحـر و یـا حوض فارس نامیده و رود
کر ( کور) که از ارمنیا، آبخاز و تفلیس می گـذرد مهمتریـن رودخانـه مـی نـامد . جغرافـی دانـان ایرانی از قبیل خوارزمی، خواجه نصیر طوسی و
حمـداالله قزوینـی نـیز نامهـای مختلفـی را برای این دریا بکار برده اند از جمله
دیلم، بحر عجم ،جیلان ( گـیلان )، اسـتر آبـاد، شـیروان،
مازندران، مغان، بادکوبه، حاجی طرخان، وائوروکش، فراخکرت ( دریاچه بـزرگ )، در
اوسـتا کـتاب زرتشـت )گـل و گـلان و طیلسان، کامرود و زره اوجستان نامیده شده است. اروپائـیها نـیز مانـند مورگـان، فیلیپ، ویلیام جکسون و
درن از نامهای خوالینسک، آستاراخان، سارایی، ساری، زرایه وروکاشا ( در عهد زرتشت)
و پهلوی استفاده نمودهاند.
ساخت کاشیهای مراکشی
همانطور که
ملاحظه شد نزدیک به چهل اسم برای ای ن دریا بکار برده شده است که از میان آنها
تنها دو نـام بیشـتر از همـه مـتدوال بـوده اسـت؛ دریای خزر که توسط ترکان،اعراب و
ایرانیها بکار برده شده و SEA CASPIAN کاسپین
از سوی یونانیان و اروپائیها، ولی نام خزر و همچنین نام کاسپین که اعراب آنرا به
قزوین معرب ساخته اند از قدمت و شهرت بیشتری برخوردار است و دولت های ایران و
روسیه نیز در قراردادهای دو جانبه و بین المللی طی 250 سال اخیر همواره از این دو
نام استفاده نموده اند .
نام مازندران از
قدمت تاریخی و شهرت بین المللی چندانی برخوردار نیست و کاربرد محلی دارد. در شـاهنامه فردوسـی از کـوه مازندران به مناسبت های زیادی
نام برده شده و دریای پارس نیز دریایی بـیکران در مکـران تا شهر حمیران ( یمن)
توصیف شده است اما نامی از دریای مازندران به میان نیامده است
قدیمـی تریـن
نقشـه بـا نام مازندران به 210 سال فبل ( 1214 قمری) بر می گردد که توسط محمد رضـا
قـره چـه داغـی تهیه شده است و نام خزر و مازندران را بطور همزمان در بر دارد . در
سال 1372 مشـاور فرهنگـی ریاست جمهوری طی نامه شماره 4701/ف-م مورخ 15/2/72 به
ارگانهای ذیربط ابلاغ نمـوده اسـت کـه در تمامـی مکاتـبات و نقشـه هـا نام
مازندران را جایگزین خزر ن مایند اما با این وجود همچـنان تـردیدهای در رابطـه با
کاربرد صحیح این نام میان مسئولین مملکتی وجود دارد . از آنجا که رویـه فعلـی بین
المللی، یکسان سازی و یگانه سازی اسامی جغرافیایی است و در قطعنامه ها و مصوبات
کـنفرانس یکسـان سـازی اسـامی جغرافیایی سازمان ملل متحد که نمایندگان 15 سازمان
بین المللی مرتبط با نقشه نگاری و اسامی جغرافیایی نیز در آن ناظرانی دارند توصیه
شده است که از کاربرد نامهای مـتعدد بـرای یـک منطقه جغرافیایی خودداری شود . لذا
رویه دولتهای منطقه و سازمانهای کارتوگرافی کاربـرد نـام خزر و کاسپین است اما می
توان در کتب درسی ایران در کنار نام خزر (مازندران) را نیز به عنوان نام محلی
اضافه نمود.
امـا بـه هـر
حـال پیشـنهاد مـی شود برای تصمیم گیری نهایی، این موضوع در کمیته یکسان سازی
اسـامی جغرافیایی که دبیرخانه آن در سازمان نقشه برداری کشور مستقر می باشد مطرح و
در خص وص آن تصـمیم گـیری شـده و بـه اطـلاع کنفرانس یکسان سازی اسامی جغرافیایی
سازمان ملل متحد نیز برسد.
تولید انواع کاشی هفت رنگی حسینیه ها و مساجد