hc8meifmdc|2011A6132836|Ranjbaran|tblEssay|Text_Essay|0xfcff88fa08000000720e000001000100
تقاضا محوری تحقیقات و عوامل مؤثر در تقویت آن
بررسی ساختار تأثیرگذار بر فرآیند تقاضامحوری تحقیقات می‌تواند راهکارهای مؤثری در اختیار سیاستگذاران علم و تکنولوژی کشور قرار دهد تا بر اساس آنها مسیر حرکت تحقیقات کشور را برای حل مشکلات و استفاده از مزیت‌ها و فرصت‌ها ترسیم کنند. در این نوشته به بررسی ساختار تقاضامحوری تحقیقات و برخی از عوامل مؤثر بر تقویت آن پرداخته‌ایم:
ساختار نهادی تقاضامحوری تحقیقات
در ساختار تقاضامحوری تحقیقات، نهادهای مختلفی تأثیرگذار هستند که اصلی‌ترین این نهادها و نحوه تعامل آنها به‌صورت ساده در شکل 1 نشان داده شده است.
همانطور که در شکل 1 دیده می‌شود، نهادهای علمی و تحقیقاتی داخلی (مانند دانشگاهها)، باید از یک طرف با صنعت تعاملی مؤثر داشته باشند تا تقاضاها و مشکلات را شناسایی و حل کنند و از طرف دیگر با نهادهای علمی و فناوری بین‌المللی در تعامل باشند تا بتوانند فرصت‌ها و مزیت‌ها را کشف کنند. در واقع، شناخت تحولات علمی و تکنولوژیکی جهانی این امکان را فراهم می‌کند که فرصت‌ها و مزیت‌های آینده شناسایی شوند و این امر از طریق همکاری‌های علمی و فناوری امکان‌پذیر است. دولت نیز با ارایه نقش حمایت‌کننده و هدایت‌کننده باید تعاملات لازم را میان این نهادها و همچنین در درون هر کدام از این نهادها، ایجاد کند.
عوامل و مسایل زیادی بر توسعه تقاضامحورانه تحقیقات تأثیرگذار است، ولی در ادامه با توجه به تعاملات بیان شده، به شرح سه مورد از مهم‌ترین این عوامل می‌پردازیم. این سه مورد عبارتند از:
• تقاضامحور کردن " ارزشیابی تحقیقات " در جهت ایجاد انگیزه در پژوهشگران برای انجام پروژه‌های پژوهشی تقاضامحور؛
• ایجاد و توسعه شبکه تحقیقاتی کشور؛
• توسعه همکاری‌های بین‌المللی علم و تکنولوژی و هدفمند ساختن اعزام محقق و دانشجو به خارج از کشور.
تقاضامحور کردن " ارزشیابی تحقیقات " و ایجاد انگیزه برای انجام پروژه‌های پژوهشی تقاضامحور
از آنجا که موتور محرک توسعه علمی کشور، پژوهشگران هستند، بدون اعمال سیاست‌های مناسب برای هدایت آنها در جهت انجام تحقیقات تقاضامحور، نمی‌توان به توسعه این نوع تحقیقات امیدوار بود. در این میان، یکی از زیرساختارهای مهم در توسعه علمی کشور، نظام " ارزشیابی تحقیقات " است که می‌توان از این نظام برای هدایت صحیح استادان و پژوهشگران در جهت سیاستگذاری‌های علمی کشور استفاده کرد. برای این منظور، باید معیارها و شاخص‌های مناسبی تعریف شود که ارزشیابی فعالیتهای تحقیقاتی بر اساس آن انجام پذیرد. این شاخص‌ها و معیارها باید در میان استادان و پژوهشگران انگیزه‌هایی در جهت انجام پروژه‌های تقاضامحور ایجاد کند. ایجاد این انگیزه‌ها از طرق مختلفی امکان‌پذیر است و هر کدام سطوح مختلفی از نیازهای این افراد را برآورده می‌کند. برخی از این روش‌ها عبارتند از:
• در نظر گرفتن پاداش‌های مالی برای پژوهش‌های تقاضامحور؛
• درنظرگرفتن نقش قابل‌توجهی برای تقاضامحور بودن
تحقیقات در ارتقای منزلت اجتماعی استادان و پژوهشگران و همچنین ضوابط ارتقای علمی و شغلی آنان.
• استفاده از نشان‌های علمی بین‌المللی و ارایه راهکارهایی برای ایجاد شهرت جهانی پژوهشگران از طریق تحقیقات تقاضامحور. از این طریق می‌توان حس شهرت‌طلبی محققان در سطح جهانی را با سیاست تقاضامحوری پیوند داد.
ایجاد و توسعه شبکه تحقیقاتی کشور
لازمه ایجاد و توسعه یک نظام علمی تقاضامحور، تعامل و ایجاد ارتباط میان نهادهای مختلف تأثیرگذار بر فرآیند توسعه علم و تکنولوژی است به همین دلیل، ایجاد شبکه‌ای که در آن از یک سو، نهادهای علمی و تحقیقاتی با یکدیگر در ارتباط و تعامل باشند و از سوی دیگر، این نهادها نیز در تعامل با صنعت و نیازها و مشکلات موجود در کشور باشند، اهمیت زیادی در توسعه تحقیقات تقاضامحور دارد. ایجاد ارتباط میان تقاضاهای موجود و نیازهای آینده از یک سو و فعالیتهای علمی از سوی دیگر، وظیفه اصلی این شبکه است. از سوی دیگر، ایجاد این شبکه باید منجر به برقراری جریان دانش میان نهادهای علمی و تحقیقاتی موجود شود و به افزایش توانمندی‌های علمی کشور کمک کند.
با توجه به مطالب گفته‌شده، شبکه تحقیقاتی کشور باید وظایف و اهداف زیر را دنبال کند:
- کشف تقاضاها و مزیت‌ها ؛
- شناسایی نیازها و فرصتهای آینده؛
- جلوگیری از تحقیقات موازی ؛
- ایجاد و تقویت هم‌افزایی میان پژوهشگران ؛
- شناساندن توانمندی‌ها ؛
- ارایه اطلاعات جامع برای سیاستگذاری علم و تکنولوژی.
توسعه همکاری‌های بین‌المللی علم و تکنولوژی و هدفمند ساختن اعزام محقق و دانشجو به خارج
بخشی از فرصتهای آینده در عرصه علم و تکنولوژی، با شناخت تحولات جهانی و در تعامل با دنیا قابل کشف هستند. همچنین، با توجه به اینکه رفع بسیاری از تقاضاهای واقعی، به صرف تکیه بر توانمندی‌های داخلی ممکن نیست و نیازمند مکمل شدن توانمندی‌های داخلی و خارجی هستیم، لذا توسعه همکاری‌های بین‌المللی در عرصه علم و تکنولوژی از لوازم تقویت تقاضامحوری است. از آنجا که در جریان توسعه علمی و تکنولوژیکی دنیا، کشور ما در مکان مناسبی قرار ندارد، استفاده مؤثر و بهینه از همکاری‌های بین‌المللی می‌تواند تضمین‌کننده حرکت صحیح کشور به سوی تقاضامحوری باشد.
ایجاد و توسعه تقاضامحوری از طریق شناسایی نقاط قوت و توانمندی‌های مکمل نهادهای مختلف و ایجاد هم‌افزایی میان آنها امکان‌پذیر است؛ از اینرو، استفاده از پژوهشگران خارجی برای حل مشکلات و استفاده از مزیت‌ها و فرصت‌ها، همکاری نزدیک پژوهشگران داخلی و خارجی، انجام R&D مشترک، استفاده از سرمایه‌گذاری مشترک میان واحدهای داخلی و خارجی، انتقال دانش و مهارت و تکنولوژی به داخل کشور، انجام تحقیقات مشترک و ارایه مقالات مشترک، همه و همه می‌تواند منجر به تحقق این خواسته شوند. همچنین، هدفمند ساختن اعزام دانشجو و محقق به خارج نیز برای توسعه همکاری‌های بین‌المللی و شناخت فرصتهای آینده و حل مشکلات و نیازهای موجود، اهمیت زیادی دارد. در کشورهای موفق در حال توسعه، شاهد هستیم که به فرایند اعزام دانشجو جهت تحصیل و یا اعزام جهت فرصتهای مطالعاتی و غیره، به‌عنوان روش‌های مؤثر انتقال تکنولوژی و توسعة کسب‌وکار نگاه می‌شود. با این رویکرد، هر دانشجو و یا محققی که به کمک دولت به کشوری اعزام می‌شود، مأمور جذب دانشی خاص و هدفگیری شده است تا پس از بازگشت، از آن دانش در یک کسب‌وکار مشخص یا در فرایندی مشخص برای حل معضلات ملی استفاده کند.
مآخذ:
• Edquist C.، Hommen L.، Systems of Innovation: Theory and Policy for the Demand Side ، Technology in Society، 21، PP 63-79، 1999.
• Johnson A.، Functions in Innovation System Approaches ، 2000.
• Gibbons M et al.، The New Production of Knowledge: The Dynamics of Science and Research in Contemporary Societies ، London : Sage، 51، 1994.
• Lundvall B.A.، Editor، National Systems of Innovation: Towards a Theory of Innovation and Interactive Learning ، London : Printer Publishers،1992.
#کاشی سنتی
#کاشی سنتی رنجبران
#قیمت کاشی سنتی
#کاشی محراب
#کاشی تزئینی