hc8meifmdc|2011A6132836|Ranjbaran|tblEssay|Text_Essay|0xfcff2ebc080000000307000001000200
ارزیابی خسارت در مدیریت بازسازی پس از سانحه دکتر علیرضا فلاحی : مدیر گروه آموزشی وپژوهشی کارشناسی ارشد بازسازی پس از سانحه، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی مهندس ندیمه صحفی : دانشجوی کارشناسی ارشد بازسازی پس از سانحه، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی چکیده امروزه ارزیابی به یک تکنیک همهگیر و با کاربرد گسترده در کلیه فعالیتهای علمی، تخصصی و حتی روزمـره تبـدیل شـده و در تمامی ابعاد گوناگون مدیریت از قبیل برنامه ریزی، طراحی، اجرا و نظایر آن نیز نمود یافته اسـت. در ایـن میـان ارزیـابی خـسار تپس از سانحه در کشورهای توسعه یافته، سهمی قابل توجه از برنامه های ارزیابی را به خود اختصاص داده و از ابزارها و روشـهای مختلف برای این کار بهرهگیری شده است. اما اهمیت این مسئله در بسیاری از کشورهای در حال توسـعه و از جملـه ایـران هنـوز به درستی شناسایی نشده و همین امر موجب شده که انجام بسیاری از برنامه ریزیها، طرحها و اقدامات با مشکل روبرو شـده و در زمان مناسب و با صرف هزینههای واقعی صورت نگیرند. ارزیابی خسارت پس از سانحه بعنوان بخشی از زنجیره مدیریت بحران که تاثیر مستقیم در تصمیمگیـری، برنامـهریـزی مناسـب و نظارت بر عملیات پاسخگویی دارد . از اهمیت ویژهای در شرایط مدیریت پس از سانحه برخوردار مـی باشـد. لـذا بایـد هدفمنـد و سیستماتیک برنامهریزی شده و بطور منظم در طول روند ساماندهی و بازسازی پس از سانحه صورت گیرد . ارزیابی همچنین می- تواند بازخوردی جهت اصلاح عملیات س اماندهی و بازسازی ارائه دهد. علیرغم نقشی که ایـن موضـوع در توسـعه آتـی، اقتـصاد کلان کشورها و موفقیت برنامه های بازسازی دارد، فقدان پژوهش های صورت گرفتـه در ایـن زمینـه کـاملا محـسوس مـی باشـد. اگرچه در مواردی با مهم شمردن مسئله ارزیابی خسارات، برنامه های نسبتا مناسبی بـرای بازسـازی تـدوین و اجـرا شـده انـد لکـن وجود مدارکی که نشان دهنده شناخت کامل و عمومیت کاربرد موضوع در ادبیات بازسازی جهان باشند، بسیار نادرند. در این مقاله که با "عنوان ارزیابی خسارت در مدیریت بازسازی پس از سانحه " تهیـه شـده، سـعی پژوهـشگر بـر بیـان راهبردهـا، راهکارها و چالشهای مختلف مطرح در مدیریت بازسازی و تعیین جایگاه صحیح ارزیابی خسارت در زنجیـره مـدیریت بحـران بوده و در پایان به بررسی نقش ارزیابی خسارت در مدیریت بازسازی می پردازد. این مقاله با استفاده از منابعی از UNDP FEMA EMA و... گردآوری شده و با توجه به بداعت تخصص بازسـازی در جهـان و ایران و همچنین اهمیت تک تک مقولات م طرح در این زمینه و از جمله ارزیابی خسارت، در انجام تجزیه و تحلیل ها و نتیجـه- گیریها تلاش در بومی سازی ادبیات موجود در جهان بوده است. واژگان کلیدی : بازسازی ، مدیریت بازسازی ، ارزیابی خسارت ، سانحه مقدمه ارزیابی سانحه، نتیجه بررسیها و فعالیتهای جمعآوری اطلاعات است که به منظور تعیین تاثیرات سانحه بر روی جمعیت سـانحه - دیده و در نتیجه تعیین نیازهای آنها انجام می گیرد. (2004EPC (فرآیند ارزیابی معمولا در دو مرحله از دوران اضـطراری پـس از سانحه صورت میگیرد: 1 .بلافاصله پس از یک سانحه، یک ارزیابی اولیه (در بعضی اوقات "ارزیابی سریع" یا "ارزیابی موقعیت" هـم نامیـده مـیشـود.) برای بدست آوردن یک دسته اطلاعات حیاتی انجام میگیرد. که بایـد بـه لحـاظ وسـعت جغرافیـائی خـسارت، تعـدد خـسارات، بخشهای مختلف خسارت دیده، موقعیتها و رویدادهای احتمالی که برای جمعیت سـانحه دیـده پـیش مـی آیـد، کامـل باشـد . ایـن ارزیابی یک تصویر کلی از اینکه "مردم کجا هستند؟ در چه شرایطی هـستند؟ چـه کـاری انجـام مـی دهنـد؟ نیازهـا و منـابع آنهـا چیست؟ و چه تسهیلاتی هنوز برای آنها باقی مانده است؟ " را تهیه میکند. این نوع ارزیابی معمولا یک دید کلـی را بـرای انجـام عملیات جستجو و امداد و نجات، شکل می دهـد. نقـشههـای شـماتیک اولیـه کـه موقعیـت سـایتها و زیـر سـاختهای آسـیب دیـده وخسارت دیده را تعیین می کنند نیز میتوانند نتیجه این نوع از ارزیابی باشند .در شرایط اضـطراری پـس از سـانحه، نیازهـا روز بـه روز تغییر میکند. (برای مثال: اول، تجهیزات امـداد ونجـات، آوار بـرداری و تجهیـزات پزشـکی . سـپس، غـذا، دارو، پوشـاک و سرپناه) بنابراین در این شرایط، یک مجموعه ای از ارزیابیهای سریع ممکن مورد نیـاز باشـد . نتـایج ایـن نـوع ارزیـابی مـی توانـد اطلاعات اساسی و باارزشی را از سانحه در اختیار ما قرار دهد . همچنین میتواند برای گزارش اوضاع پس از سانحه مؤثر باشد که آیا بدتر شده و یا بهتر شده است. 2 .در مرحله بعدی، به منظور جمع آوری اطلاعات تخصصی بیشتر در زمینه نوع، موقعیت و وسعت خسارات وارده و آسـیب هـا و در نتیجه تعیین نیازهای جمعیت سانحه دیده، ارزیابی مفصل صورت خواهد گرفت. اطلاعاتی کـه در ایـن نـوع از ارزیـابی جمـع - آوری میشوند، برای مراحل برنامهریزی و اجرای برنامههای بازسازی بسیار مفید هستند. ارزیابی خسارت، از اصول اقتصاد ی پیروی میکند. ارزیابی خسارت میتواند پس از یک حادثه واقعی انجام گیرد و نه بر اسـاس موقعیتهای فرضی. برای سالهای زیادی، به منظور فراهم کردن اطلاعات تطبیقی و همچنین برای تعیین اولویتهای اقدامات تخفیف خطر، بیشترین نمونههای ارزیابی خسارت براساس حوادث فرضی صورت میگرفتند. متاسفانه، ارزیابی خسارت نیاز به یک سانحه واقعی دارد تا درک درستی از دامنه وسیع خسارات اجتمـاعی و اقتـصادی را فـراهم کند. فرآیند ارزیابی خسارت بر مبنای اصول و مفاهیم زیربرنامهریزی میشود: • زیربنای هر ارزیابی خسارتی بر پایه اصول مدیریت ریسک بنا شده است. • تعیین وسعت خسارات مالی بر پایه اصول اقتصادی بنا شده است.(2002EMA(
1 -واژه شناسی ارزیابی خسارت 1 ارزیابی : بررسی یک سانحه واقعی یـا بـالقوه بـه منظـور بـ رآورد خـسارات واقعـ ی یـا مـورد انتظـار و ارائـه پ یـشنهاداتی جهـت پیشگیری، آمادگی و پاسخگویی. 2 خسارت : خسارت مربوط به تخریبهای فیزیکی که با شاخصهای فیزیکی مانند تعداد مردگان و مصدومان یـا تعـداد بناهـا ی تخریب شده سنجیده میشود.
1 ارزیابی خسارت : فرایند مورد استفاده در بر آورد و تعیین تعداد مصدومان و مردگـان، خـسارات وارد بـه امـوال خـصوص ی و عمومی و وضعیت امکانات و خدمات کل یدی مانند بیمارستانها و دیگر مراکز بهداشتی، ایستگاههای پلیس و آتشنشانی، شبکه- های ارتباطات، سیستمهای آب و فاضلاب، خدمات شهری و شبکههای حمل و نقل در اثریک فاجعه طبیعی یا انسان ساخت. : ارزیابی و ثبت خسارات وارد به ساختمانها ، امکانات و چیزها در سه طبقه : 2 طبقه بندی خسارات 1 .خسارت شدید که مانع استفاده بیشتراز ساختمان ، امکانات یا چیزی جهت هدف مورد نظرمیشود. 2 .خسارت متوسط یا میزان خسارت وارد به اعضا ی اصلی که بدون تعمیـرات اساسـی آنهـا، مـانع اسـتفاده ب یـشتر از سـاختمان ، امکانات یا چیزی جهت هدف مورد نظر میشود. 3 .خسارت کم مانند شکستن پنجره هـا ، خـسارت خف یـف بـه سـقف و جـداره هـا ، فـرو ر یخـتن دیوارهـای جداکننـده داخلـی و دیوارهای ترک برداشته. خسارت به حدی شدید نیست که مانع استفاده از تاسیسات جهت هدف مورد نظر شود.
2 -انواع ارزیابی پس از سانحه برای فازهای بازتوانی و بازسازی یک سانحه، دو نوع از ارزیابیها به صورت مفصل بیشتر مورد نیاز هستند: 1 .ارزیابی خسارت، مجموعهای از اطلاعات را جمع آوری میکند که برای برنامهریـزیهـای بازسـازی بـسیار بـا ارزش هـستند و شامل موارد زیر میشود: - خسارات وارده به ساختمانهای عمومی و خانهها - خسارات وارده به معیشت - خسارات وارده به بخش کشاورزی و دامداری - خسارات وارده به بخشهای خدماتی - خسارات وارده به زیرساختها و تاسیسات در هر کدام از بخشهای یاد شده، این متخصصین هستند که خسارات وارده به قـسمتهای مختلـف را تعیـین مـی کننـد. بـرای مثـال مهندسین عمـران خـسارات وارده بـه خانـه هـا، سـاختمانهای عمـومی و تجـ اری، زیرسـاختها، تاسیـسات و ... را تعیـین مـی کننـد، متخصصان کـشاورزی و منـابع طبیعـی خـسارات وارده بـه محــصولات کــشاورزی و جنگلهــا را تعیــین مــیکننــد و متخصصان امور اقتصادی، خسارات وارده به اقتصاد محلی را تعیین میکنند. در حین انجام ارزیـابی خـسارات توسـط متخصصین بخشهای مربوطه، لازم است کـه مـردم سـانحه دیده نیزدر این امر مشارکت داشته باشند. 2 .ارزیابی نیازها، سطح و نوع کمکهایی را که برای جمعیت سانحه دیده مورد نیاز است، اولویتهای آنها و استراتژیهایی که مردم برای دستیابی به اولویتهایشان ترجیح میدهند را تعیین میکند. نیازهای متداول مردم سانحه دیده، شامل موارد زیر میشود: - نیازهای مسکن - نیازهای معیشتی - نیازهای فردی (مجروحین، معلولین، یتیمان و آنهایی که دچار مشکلات روانی پس از سانحه شدهاند.) - نیازهای خدماتی (آب آشامیدنی و بهداشت عمومی، برق، مدارس، مراکز بهداشتی و ...) اطلاعات جمعآوری شده از این نوع ارزیابی به ما در شناسایی و اولویت بندی نیازهایی که منجربه تامین کمکهای مناسب برای جمعیت سانحه دیده میشوند، کمک میکنند. همچنین این نوع اطلاعات، ورودیهای قابل قبولی برای برنامههای بازسازی میان مدت و بلند مدت هستند.
3 -انواع خسارات • خسارات مستقیم : این نوع خسارات، در نتیجه برخورد مستقیم با سانحه بوجود می آید، مانند خسارت وارده از بـاد یا سیل برای ساختمان ها و زیرساخت ها • خسارات غیرمستقیم : این نوع خسارات ناشی از سوانح هستند ول ی مستقیماً در برخورد با سانحه بوجود نمـیآینـد، مانند اختلالات حمل و نقل و خسارات اقتصادی در هردو نوع از خسارت ذکر شده، دو جزء وجود دارد: • خسارات محسوس : این نوع خسارات، شامل خسارات وارده به اشیائی هستند کـه دارای ارزش مـادی مـی باشـند، مانند ساختمان ها، زیرساخت ها و ... • خسارات نامحسوس : این نوع خسارات شامل خسارات وارده به مواردی هستند که قابل خرید و فروش نمی باشند، مانند زندگی، جراحت، خاطرات و ... برای هر ارزیابی خسارتی باید یک محدوده و یک دوره زمانی خاص و مشخص وجود داشته باشد . مکانیسم های ساختار یافتهای باید برای مشاوره، جمع بندی و تحلیل اطلاعات در مورد خطر و دارایی ها و فعالیت هایی که تحت تاثیر خطـر واقـع مـی شـوند، وجود داشته باشند. بنابراین در ارزیابی خسارات، یک سلسله مراتب منطقی از فعالیت ها وجود دارد. خسارات غیر مستقیم خسارات مستقیم تاًثیربر روندها : 1 .تولید 2 .کاهش درآمدها و افزایش هزینهها برای یک دوره زمانی بعد از سانحه که ممکن است چند هفته یـا چند ماه به طول بیانجامد تا بهبـودی و بازگـشت بـه حالـت اولیـه حاصل گردد. تاًثیربر دارائیها : 1 .زیرساختها 2 .سرمایه ها 3 .انبارها فورا یا بلافاصله بعد یا در حین پدیده هـایی اتفـاق مـی افتـد کـه منجربه وقوع سانحه میشوند. 4 -اهداف ارزیابی خسارت پس از سانحه هدف از ارزیابی خسارت تهیه یک دستور العمل برای ارزیابی صحیح و دقیـق و گـزارش خـسارات وارده بـه دارایـیهـا و امـوال عمومی و خصوصی، که از یک سانحه حاصل شده اند، به منظور بازگرداندن جامعه سانحه دیده به حالت نرمال پیش از سانحه می باشد. محتملترین دلایل برای انجام ارزیابی خسارت، ممکن است موارد زیرباشند: • تعیین هزینه های یک سانحه خاص، چه به صورت واقعی (پس از وقوع سانحه) و چه فرضی • تعیین خسارات به عنوان راهنمایی برای مدیریت بازتوانی • تعیین محتمل ترین هزینههای خسارات • پشتیبانی از ارزیابی ریسک منطقه ای و بومی، باید این نکته را به خاطر داشته باشیم که وقتی بر روی مناطق وسـیعتر مطالعه میکنیم، استفاده از روشهای سادهتر، ضروری و باارزش میشوند. (2002EMA( ارزیابی چگونه باید مورد استفاده قرار گیرد؟ 1 .در جهت کاهش خطرپذیری سانحه به صورت جامع، مشارکتی و واقع گرایانه. 2 .در جهت پیوند دادن و یکی کردن اقدامات کاهش خطرپذیری با کلیه پروژههای توسعهای. 3 .در جهت تدوین و توسعه سیاستهای کاهش خطرپذیری (4 200 Zapata ( یک روش برای ارزیابی دقیقتر خسارات سانحه، تقسیم فعالیتهای ارزیابی به زیر مجموعه های مجزاسـت کـه هـر کـدام بخـشی از مسائل مورد ارزیابی را پوشش می دهند. این بخشها بصورت عمده عبارتند از : بخشهای تولیدی، بخشهای اجتمـاعی، ز یرسـاختها و تاثیرات جهانی، که در جدول زیر آورده شده است. 3 - متدولوژی ارزیابی جزء به جزء (2004Zapata( بخشهای تولیدی بخشهای اجتماعی کالاها (کشاورزی، صنعتی) خدمات (بازرگانی، گردشگری و ...) خانه سازی بهداشت آموزش، فرهنگ، ورزش تاثیرات جهانی زیر ساختها بر روی محیط زیست گروههای جنسی اشتغال و شرایط اجتماعی ارزیابی اقتصاد کلان حمل و نقل و ارتباطات انرژی آب و فاضلاب 5 -رویکردهای ارزیابی خسارت پس از سانحه 1 -رویکرد پیمایشی؛ در این رویکرد با بررسی موقعیت پس از وقو ع مخاطره به طراحی پرسشنامه و انتخاب نمونه پرداخته، سپس با بررسی پرسـشنامه خـسارات مخـاطره بـه ایـن نکتـه مـی پـردازیم کـه تعـداد خانوارهای تحت تاثیر سانحه در چه مقیاسی بوده اسـت . در صـورت تاثیر بر روی خانوارهای زیاد، با ایجاد منحنی شدت - خـسارت، ایـن منحنی را به تمامی خ انوارهای تحت تـاثیر تعمـیم مـی دهـیم و میـزان خسارات وارده را مشخص میکنیم. در صورت تاثیر بر تعداد کمی از خانوارها، بدون منحنی شدت خسارت می توان نتایج آن را تعمیم داد ســـپس بـــا اســـتفاده از اطلاعـــات احتمـــال مخـــاطره مـــی تـــوان خسارات متوسط سالیانه را مورد محاسبه قرار داد. دیاگرام شماره 2 -رویکرد پیمایشی(2002EMA ) 2 -رویکرد میـانگین؛ در ایـن رویکـرد میـانگین محاسـبه خـسارت بـر داراییهای افراد را محاسبه نموده و با بررسی موقعیت، یـک محـدوده فرضی یا واقعی را مد نظـر قـرار مـی دهـیم. سـپس میـزان دارایـی هـا را اندازهگیری نموده و خـسارات بـالقوه ای را کـه ممکـن اسـت صـورت پذیرد، محاسبه نموده و نسبت خسارات با لقوه و واقعـی را نیـز محاسـبه مینماییم. در این مرحلـه مـی تـوان خـسارات وارده بـه یـک محـدوده خاص را محاسبه نمود و با توجه به احتمال مخاطره ، خسارات متوسـط سالیانه قابل اندازهگیری میباشد. 3 -رویکرد ترکیبی؛ در این رویکرد محتـوی امـوال خـانوار و سـاختار های مستعد خسارات را مورد توجه قرار داده و با در نظر گرفتن هزینه تعمیرات و بازیافت ارزش پس از مخاطره ، به رسم منحنی متشکل از دو متغیر خـسارت و مرحله وقوع میپردازیم. این عمل جهت دسته بندی دارایـیهـای متفـاوت صورت میپذیرد. سپس با بررسی موقعیت مـورد نظـر ، اطلاعـات کـاربری اراضی و ارتفاع طبقات و زمین، مورد توجه قـرار گرفتـه و بـا بررسـی یـک موقعیت فرضی و درنظر گرفتن خسارات بـالقوه، نـسبت خـسارات بـالقوه و واقعی محاسبه میشود که با توجه به اطلاعات احتمال مخـاطره و خـسارات وارده می توان خسارات متوسط سالیانه را مورد محاسبه قرار داد. 6 -فرایند ارزیابی خسارت پس از سانحه فرآیند ارزیابی خسارت پس از سانحه شـامل 12 مرحلـه اسـت. ایـن مراحـل بایـد بـه ترتیـب و بـه صـورتی کـه در تـصویرنـشان داده شـده اسـت، انجام گیرنـد. فرآینـد ارزیـابی خـسارات پـس از سانحه، با شناسایی اهداف ارزیابی شروع میشود و پس از طی مراحل ذکـر شـده بـا تطبیـق نتـایج بدسـت آمـده از ارزیـابی هـای مختلـف و ارائـه نتایج نهایی ارزیابی خسارات به پایـان مـی رسـد. هـدف عنـوان شـده در ابتـدای فرآینـد و میـزان جزئیات مورد نیاز برای آن، نوع ارزیابی و رونـد آن را مشخص میکند. ارزیابی خسارت باید : 1 .شفاف باشد، در این صورت فرآیند ارزیابی می تواند به آسانی پیش رود. 2 .همگون و مطابق با استانداردها باشد، برای اینکه بتوان ارزیابیهای مختلف را با هم مقایسه کرد. 3 .قابل تکرار باشد، برای اینکه در صورت لزوم بتوان نتایج آن را کنترل کرد. 4 .بر پایه اصول اقتصادی بنا شده باشد. (2002EMA ( 7 -محدودیتهای موجود برای ارزیابی خسارت پس از سانحه سه دلیل عمده برای تفاوت در نتایج اززیابی ها وجود دارد که هـر کـدام از آنهـا ممکـن اسـت باعـث ایجـاد تغییـرات اساسـی در محتوای ارزیابی صورت گرفته شود. این دلایل عبارتند از: 1 .تفاوت در فلسفه انجام ارزیابی خسارت 2 .پیچیدگیهای ذاتی ارزیابی خسارت 3 .تنوع وگوناگونی در بودجه، مهارت و زمان در دسترس برای انجام ارزیابی خسارات (2002EMA ( 8 -جایگاه ارزیابی خسارت در مراحل مختلف مدیریت بحران 1 1 .تخفیف خطر • ایجاد دوره کارآموزی ارزیابی خسارت. • تشکیل تیم های ارزیابی خسارت متشکل از کارمندان دولتی بومی واجد شرایط • تعیین مسئول برای تیم ارزیابی خسارت • تدوین و اجرای برنامههای هشدار عمومی در رابطه با کدهای ساختمانی و مقررات ساخت و ساز 2 2 .آمادگی خطر • شناسایی منابع برای پشتیبانی و کمک رسانی به فعالیتهای ارزیابی خسارت • انتخاب و تربیت پرسنل در زمینه تکنیکهای موجود در ارزیابی خسارت • بازنگری روشهای محاسبه و گزارش خسارت • تهیه فهرستی از همه تسهیلات حیاتی و ساختمانهای عمومی که نیازمند اولویت بالاتری در ارزیابی هستند. 3 3 .واکنش اضطراری (EOC (4 • به کارگیری پرسنل آموزش یافته ارزیابی خسارت در مرکزعملیات اضطراری • جمعآوری اطلاعات، ثبت و نگهداری آنها بلافاصله پس از سانحه • تعیین تیم های ارزیابی سانحه • مستندسازی همه فعالیتهای اضطراری انجام شده، با استفاده از منابع موجود ازجمله عکسها و گزارشات • جمعآوری کلیه گزارشات ارزیابی خسارت انجام شده جهت ارائه به آژانسهای کمکی • مطلع ساختن مسئولان از تسهیلات در معرض خطر مانند، پلها، جادهها و ... بازتوانی. 4 5 • انجام فعالیت های ارزیابی خسارت بصورت مستمر • تشویق و توصیه افراد برای انجام تعم یرات در سازه های نامناسب و سازه هایی که اولویـت بـالاتری دارنـد (نظیـر سـازه های حیانی) فعالیت های نوسازی 6 • پایش • مستندسازی وقایع و فعالیتها و ارجاع آنها به مقامات استانی و کشوری • بازنگری کدهای ساختمانی و قوانین مربوط به کاربری زمین به منظور انجام اصلاحات ممکن
9 -جایگاه ارزیابی خسارت در مدیریت بازسازی پس از سانحه از ارزیابی نیازها و خسارات تا انتخاب راهبردهای کلان وخط مشیهای بازسازی، سه دسته مسئله عمده وجود دارد. نوع رویکرد به این مسائل و نحوه احرای هر کدام از آنها، تاثیرات کلانی برروی روند فعالیتها و عملیات فازهای مختلف بازتوانی و بازسازی دارد. مسائل و مشکلات مطرح در این زمینه، شامل موارد زیر میشوند: 1.مـسائل و مـشکلات روش شـناختی :ارزیـابی نیازهـا در مقابـل تحلیـل هـای علـی 2.مسائل و مشکلات عملیاتی: تفکیک و اولویت قائل شدن بین فوری و اضطراری 3 .مسائل و مشکلا ت سیاسی: تخصیص منابع در مقابل تغییردر سیاستگذاریها مدیریت بازسازی، شامل برنامهریزی، اجرا، هدایت،کنترل و نظارت و پیگیری فعالیتهای بازسازی پس از سانحه می شـود. برنامـه- ریزی بعنوان یکی از مهمترین بخشهای هر فرآیند مدیریتی و از جمله فرآیند مدیریت بازسـازی، همـواره نیازمنـد توجـه ویـژه ای بوده است. بدون در نظر گرفتن جمیع مشکلات و مسائل مطرح در حیطه هر موضوعی، امکان برنامه ریـزی موفـق وجـود نخواهـد داشت. در خصوص برنامهریزی برای مدیریت بازسازی، یکی از مهمترین نکات وجود مسائل مالی است. بازسـازی بعنـوان یـک فرآینـد همه جانبه و همهگیر برای یک منطقه سانحه زده، نیازمند منابع فراوانی است که گاهاً حتی از سطح منابع منطقه سانحه زده گذشته و کل استان یا کشور و حتی منابع بین المللی را درگیر مینماید. این منابع شامل منابع انسانی و مالی میشوند. درگیـر کـردن منـابع ملی و بینالمللی برای بازسازی یک منطقه خاص به برنامه ریزی و رویکرد فرامنطقـه ای نیـازدارد. انجـام یـک برنامـه ریـزی موفـق بدون شناخت صحیح منابع و امکانات و درک درست خسارات و تلفات وارده، عملاً غیرممکن به نظر میرسد. ارزیابی نیازها و خسارات، پس از وقوع یک سانحه، سبب ایجاد درک درسـتی از منـابع و امکانـات موجـود و همچنـین نیازهـای مردم و منطقه سانحه دیده می شود. با شناخت صحیح موارد یاد شده بوسیله ارزیابی دقیق نیازها، تلفات و خسارات وارده، می توان برنامهریزی مناسبی را برای فرآیند بازسازی در دوره های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت در زیرمجموعه مـدیریت بازسـازی ارائه داد. این برنامه با دیدگاه جامع به مسائل، نیازها و منابع ملی، منطقه ای و محلی، میتواند از صرف هزینههای نابجـا جلـوگیری کرده و از منابع در جهت پیشبرد اهداف توسعه ای محلی و ملی استفاده نمای د. تفاوت در رویکردهای ارزیـابی نیازهـا و خـسارات سبب تفاوت در برنامه های بازسازی و در نتیجه تفاوت در محصول فرآیند بازسازی مـی شـود . بـه همـین دلیـل، فرآینـد ارزیـابی نیازها و خسارات باید دقیق و شفاف بوده و با سیاستهای کلان ملی و توسعهای همگام باشد. جدول شماره 1 – فازهای پس از سانحهو ارزیابی نیازها و خسارات(2004Zapata ( بازسازی(بلند مدت) ساماندهی(میان مدت) دوره اضطراری(کوتاه مدت) در ایــن مرحلــه اولویــت در اجــرای فعالیتهــای کاهش خطرپذیری است به نحـوی کـه وضـعیت آسیب پذیرپیش از سانحه دوباره تکرار نگردد. بـــرای مثـــال ؛ پـــروژههـــای ســـاخت و ســـاز، زیرساختهای موجود و شرایط زیست محیطـی را که در اثر سانحه دچار آسـیب شـده انـد، اصـلاح میکند. در این مرحله اولویت با برگرداندن فعالیتهـا و عملکردهای ناحیه تحت تاًثیر به حالت نرمـال است. ارزیابی خسارات مستقیم و غیرمـستقیم میتواند آغاز شود : در این مرحله ارزیابی تاثیرات ثانویه نیـز بایـد شروع شود. بلافاصله بعد از سانحه، اولویـت در نجـات جـان انسانهاست. ارزیابی میتواند از همین جا آغاز شود : جمعیت تحت تاثیر، کشته شـدگان، مجـروحین، مفقودالاثرهــا، خــسارات مــستقیم وارد شــده بــه داراییها و زیرساختها در هر دو بخش عموم ی و خصوصی 10 -جمع بندی و نتیجه گیری اندازهگیری خسارات و تاثیرات سانحه برروی آسایش افـراد در طـی دورههـای اضـطراری پـس از سـانحه ، بـسیار دشـوار اسـت. بنابراین اقدامات ارزیابی خسارت بیشتر بر روی خسارات اجتماعی -اقتصادی و زیست محیطی، متمرکز می شـود. خـسارات وارده به دارائیها و تاثیرات آنها بر جریانهای اقتصادی و کالاها و خدمات به دلیل وجود پدیده های محلی، مدت، شدت و زمـان وقـوع سوانح بسیار متنوع هستند. تاثیرات مستقیم و غیر مستقیم سوانح از بخشی به بخش دیگر متفاوت اسـت . بنـابراین ارزیـابی بایـد بـا دقت زیادی انجام گیرد تا از وقوع اشتباهات معمولی مانند تکرار دادهها جلوگیری شود. 10 ارزیابی خسارات اجتماعی و اقتصادی، بخش کامل کننده مدیریت و ارزیابی جامع سوانح میباشد. این بخـش بـه همـه بخـشهای دولتی در همه سطوح کمک میکند تا تصمیمگیریهای آگاهانهای را در پشتیبانی از توسعه اجتماعی ایمن و پایدار انجام دهند. بدون فرآیند دقیق ارزیابی خسارت، چه قبل و چه پس از سانحه، تصمیم گیرندگان در هر سطحی که هـستند ، اطلاعـات واقعـی و درستی در مورد پایه تصمیمگیریهایشان مبنی براینکه چگونه اثرات سوانح بعدی را کاهش دهند، نخواهد داشت. لازم است که برای انجام بررسیهای زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی بصورت جامع توانایی داشته باشیم . این بررسیهـا بایـد با واقعیات موجود تطبیق داشته باشند و در هر سه زمینه یاد شده بصورت همزمان انجام گیرند. یک ارزیابی استراتژیک خـسارات اقتصادی، پشتیبانیهای اساسی را برای تحلیل و ارتقاء طرحهای تخفیف خطر فراهم می کند. همچنین به تـصمیمگیرنـدگان بـرای ارتقاء سیاستها، برنامهها و برنامهریزیهای توسعه کمک میکند و منجر به شناسایی مقولاتی کـه ممکـن اسـت در آینـده نیـاز بـه توجه و بررسی داشته باشند، می شود. داشتن یک ابزار اندازهگیری مشترک برای ارزیـابی طـرحهـای تخفیـف خطـر پیـشنهادی و هماهنگی با برنامهریزیهای بازتوانی پس از سانحه و مدیریت هوشمندانه دورههای مختلف ساماندهی و بازسازی پـس از سـانحه نیزاز برنامههای بلند مدت ارزیابی خسارت محسوب میشوند. یکی از با اهمیت ترین بخشها در ارزیابی خسارت، تعیین تیم های ارزیابی خسارت است.اکثراعـضاء تـیمهـای ارزیـابی خـسارت باید از کارمندان دولتی بومی باشند، تا هم شرایط پـیش از سـانحه را بـه خـوبی بداننـد و هـم بـه دلیـل اقامـت در محـل سـانحه و دسترسی آسان به نواحی سانحه دیده، امکان شروع کار را از همان ساعات اولیه پس از سانحه داشته با شـند. هنگـامی کـه وسـعت ناحیه سانحه دیده زیاد باشد و یا امکان استفاده از کا رکنان غیر بومی و غیر دولتی وجود داشته باشد (به نحوی که روند انجام کار کند نشده و خللی در آن ایجاد نگردد)، میتوان از این افراد نیزدر تیمهای ارزیابی سانحه استفاده نمود. ارزیابی همچنین یک عملیات مهم و جزء ضروری زنجیره آمادگی و مدیریت بحران است و باید هدفمند و سیـستماتیک برنامـه - ریزی شده و بطور منظم در طول روند ساماندهی و بازتوانی پـس از سـانحه صـورت گیـرد . بازسـازی بعنـوان مهمتـرین مرحلـه از چرخه مدیریت بحران، بیشترین نیاز را به ارزیابی خسارت دارد . با ارزیـابی صـحیح و دقیـق خـسارات وارده از سـوانح و شـناخت منابع و محدودیتهای بومی، می توان روند درستی را برای بازسازی انتخاب کرد . تصمیمگیران از طریق ارزیابی می توانند نیازها را تعیین کرده و کمک رسانی مناسب را انجام دهند . علاوه بر این ارزیابی نشان می دهد که کدام کمکها مورد نیـاز نیـست و از ایـن رو کمکهای غیرضروری را کاهش میدهد. مراجع 1. Field Operations Guide for Disaster Assessment and Response (FOG) OFDA USAID Version 30 Washington 1998 2. Planitz Angelika A Guide To Successful Damage And Needs Assessment South Pacific Disaster Reduction Programme (SPDRP) 1999 3. Disaster Management Center University of Wisconsin-Madison 1995 4. Emergency Management Australia (EMA)Disaster Loss Assessment GuidelinesVolume 3Guide 11،2002 5. Emergency Management Australia (EMA)Post- Disaster Survey & Assessment Volume 2،2..1 6. Environmental Planning Collaborative (EPC) TCG International LLC Participatory Planning Guide for Post-Disaster Reconstruction Ahmedabad India & Washington DC January 2004 7. Sultan Barakat Housing reconstruction after conflict and disaster Humanitarian Practice Network Network paper Number 43 December 2003 سایتهای اینترنتی 1. www.info.usaid.gov/ofda/ 2. dmc.engr.wisc.edu/ 11 3. www.undp.org/ 4. www.reliefweb.int/ 5. www.epa.gov/ 6. www.ema.gov.au/
#کاشی سنتی #کاشی سنتی رنجبران #کاشی مسجد #قیمت کاشی سنتی #کاشی تزئینی
|