کاشی سنتی رنجبران : هنر معماری در ایران

مقاله ها

صفحه اصلی
مقاله ها
هنر معماری در ایران

1398/03/08

هنر معماری در ایران

هنر معماری در ایران به قدمت تاریخ است ، معماری از کهن ترین هنرها است. رونق و اعتلای معماری در ایران از دوران باستان نشان آن دارد که این سرزمین از کانون های نخستین شهرسازی و نیزسدسازی و مهندسی بوده است که نمونه آن بناهای مختلف و سدهای باستانی و دهکده های متعدد در همه جای خاک این کشور است.

نظری اجمالی به هنر معماری ایران در عهد باستان این ویژگی را آشکار می سازد که معماری ایرانی بر سه اصل استحکام، آسایش و انبساط پایه گذاری شده است.

معماری ایرانی در طی تاریخ خود دارای اصالت طرح و سادگی توام با آرایش و تزیین بوده است. تمامی ایران به ویژه روستاها و آثار قدیمی و باستانی آن چون کتاب زنده اما فرسوده ای از تاریخ معماری و هنر است که هر برگ از این کتاب در لحظه ای کوتاه دروازه چندین هزار سال تاریخ را بر روی تماشاگر می گشاید. کمتر روستایی در ایران وجود دارد که در آن معابر باستانی ناهید یا قلعه گبری و قلعه سلسال (صلصال) با طاق های ضربی و یا هلالی به چشم نیاید و در آن از بقعه ها و امامزاده ها و یا قلعه های معروف که مضمونی افسانه ای و تاریخی را در خویش نهفته اند اثری نباشد.

این بناهای تاریخی و آثار فراوان باقی مانده از دوران باستان ایران، نشان دهنده رواج هنر معماری این سرزمین در طی هزاره های قبل بوده است. باستان شناسان و محقّقان بسیاری که سیر تحول و تکامل زندگی، تاریخ و هنر مردم فلات ایران را به دقت مورد مطالعه و بررسی قرار داده اند، به استناد مدارک و شواهد کافی، ساخت نخستین سکونتگاهها و روستاهای مردم این منطقه را حداقل به ده هزار سال قبل مربوط می دانند.

برخی از این روستاهای اولیه، می توان به گنج دره در نزدیکی شهرستان هرسین (استان کرمانشاه) و منطقه تپه زاغه در دشت قزوین اشاره کرد. این بناهای ابتدایی ، از چینه گلی و یا خشت خام ساخته می شدند.

کهن ترین و قدیمی ترین نمونه از میان بناهای باستانی که در کشور ما شناخته شده است معبد عیلامی چغازنبیل واقع در خوزستان است . این پرستشگاه با شکوه که در سیزده قرن پیش از میلاد بنیاد گشته است نمونه بسیار عظیمی از یک معماری تکامل یافته بشمار میرود . ساختمان این معبد که دارای شکلی چهارگوشه است دارای پنج طبقه است که هر یک از آنها نسبت به بخش زیرین خود کوچکتر ساخته شده است و در نتیجه به ساختمان شکل هرمی داده است . برروی آخرین طبقه ساختمان مرکز اصلی معبد بنیاد گردیده و دیگر طبقات تأسیسات وابسته به آن را تشکیل می داده است . مصالح اصلـی ساختمـانی معبـد عبارتست از آجرهای پختـه بسیـار مرغوب که با ملاط محکمی بهم پیوسته شده اند و در درون دیوارها و مواردیکه منظور پرکردن صفه های بنا بوده است از خشت استفاده شده است . آنچه در این بنای باشکوه قابل اهمیت است وجود طاقهای متعدد ضربی با طرح نیم دایره است که آنچنان با مهارت ساخته شده که پس از گذشت بیش از سه هزار سال هنوز بوضع شگفت انگیزی سالم مانده است . این طاقها که بر روی دالانها طویل و بر فراز پلکانهای داخلی معبد بنیاد گشته حکایت از پیشرفت فوق العاده فن ساختمان در دوران هائی چنین کهن در کشور ما مینماید .

درباره ما

روابط عمومی

آدرس