hc8meifmdc|2011A6132836|Ranjbaran|tblEssay|Text_Essay|0xfcffbaa7010000005f09000001000300 استاد راهنما: فرزانه هدفی
کارشناس ارشد معماری
تهیه کنندگان
به ترتیب الفبا: الناز ابیزاده- رها ایمن- زهرا حقبیگی- سمیه فرجی- فروغ فرهودی کارشناس
معماری
E-mail: farzanehadafi@yahoo.com
چکیده
امروزه روشنایی به عنوان عامل
مهم در کیفیت زندگی شهری مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین تعجب آور نیست که
بایـد در بناهای باارزش فرهنگی- تاریخی و شاخه های مهندسی روشنایی شب مورد توجه
قرار گیرد . طراحان پروژه بیشتر توجه به دید شب از ساختمانها دارند که اغلب
بازتابی از معماری آن بنا میباشد. بنابراین طرح، تناسبات، تقارن، کمپوزسیون،
محورها و ایـده تولید در برنامه مدل نورپردازی یک پروژه براین تأکید استوار بوده و
ایده هایی همچون ریتم ـ تکـرار و شـبکه، اسـاس و بنیـان موضوع و عملکردهای
تاثیرگذار بر ساختمانها و پروژههای مهم هستند. در این راستا در کشورهای مختلف
استانداردهایی برای سیستم روشنایی شب در شهر تدوین گردیده و در زمینه طراحی
معماری، نرم افزارهای مدل های نورپردازی مختلف بـا قابلیـت شبیهسازی ایدههای
طراحی، جلوه خاصی بر زیبایی منظر شب می بخشند. پروژههایی که به بیان نورپردازی
پرداختهاند میتوانند تأکیدی بر دید شبانه ساختمانها به لحاظ نورپردازی در محدوده
شهری داشته باشند. هدف از این مقاله که بخشی از
تحقیق در دست اقدام در باب نمای شب در شهر می باشد، ارائه نحوه پردازش و دستیابی
به نور مطلوب به کمک برخی از نرم افزارهای نورپردازی و نحوه شبیه سازی در سه پروژه
نمونه می باشد
. کلمات کلیدی: معماری، نورپردازی، شبیه سازی
کامپیوتری
مقدمه
طراحی یک پروژه نوری بستگی به معماری آن دارد که باید مشخص شود .
بناهای یادبود معماری مـی تواننـد توسـط چیـدمان مجموعهای از قواعد به کار برده
شده برای اجراء معماری شرح داده شوند. این اجزاء می تواننـد بـه لحـاظ اولویـت
سـازماندهی گردندکه مبتنی بر محاسبات ژئومتریک می باشند. با عملیات ساده و ابتدایی
همچون انتقال، چرخش، تقارن، مقیـاس و ترکیـب آنها برای ایجاد تغییرات کلی می باشد.
تحلیل ترکیبات معماری یک بنای یادبود و تجزیه آن در عناصر پایه به ما
اجازه می دهد که ساختمان قوانین را بفهمیم و مـدل های سه بعدی را آسان کنیم. این
سازماندهی مرحله ای توسط مدل سه بعدی ذخیـره شـده و در حـین تنظـیم منـابع نـوری و
پیوستگی آنها برای اجزاء معماری استفاده می شوند.
شناخت برنامه های نورپردازی و روش های بکاربرده در پروژه های عملی
گامی فراسوی مبحث نورپردازی می نهد که نیـاز آن بدلیل کمبود/نبود راهکارهای مفید،
مشهود است.
1 .تأثیر روشنایی بر معماری
از دهههای اخیر نورپردازی سعی دارد همچون گذشته، انتظارات را از
نمونه های عملکردی برآورده سازد. این نورپردازیها از بین پروژههای نورپردازی شده
قابل درک هستند که معمولا قسمتی از پروژه های بزرگ که شامل مناطق با منظر طبیعـی و
شـهری هستند را دربرمیگیرند. همانند سایر پروژهها، مراحل مختلف انجام کار قبل از
شروع به کار باید برنامه ریزی و مـشخص گـردد . این
روند شامل جداول کار ـ کانسپت های طراحی، فنون طراحی ـ بودجه و غیره میباشد.
برنامه، خصوصیات فنی مدیریت اجرای یک پروژه و مناطق نورپردازی
پروژهها را مشخص میکنند و دربرگیرنده عوامل ذیل می باشد: شهر و جذابیتهای محیطی،
محیطهای نورپردازی شده مطلوب، Data Photometric ،Data
Conamic
معماری همچون مرجعی برای نورپردازی است. این مساله در سه مثال از
ساختمانهای موزه، پل و فـضای شـهری بـه چـالش کشیده خواهد شد.
موزه مقدسی JEAN در محل QUITO پایتخت اکوادور، طراحان ALBOUY. M ،EDF ساختمان
موزه قبلا به عنوان بیمارستان کاربری داشت. ایوان عمومی بنا دارای محوطهای است کـه
بـا 4 گـالری بهـم مـرتبط گردیده است. این طاقها دارای ستونهای سنگی حجیم دور
فواره مرکزی مـیباشـند. ایـوانهـا همـان نظـم فـضایی موجـود درگالریها و فواره
مرکزی را دارند اما به خاطر ساختار چوبی باریک و قدیمی کم دوام هستند.
طراح پروژه از تفاوتهای معماری و شکل شناسی این دو ایوان استفاده
کرده و اساس کار را برمبنای حرکات ریتمی طـاق هـا و مصالح ساخت قرار داده است.
بنابراین دو نوع مدل نورپردازی پیشنهاد گردیده است:
1 (در ایوان اول، نور افکنها در جلوی ستون و سمت پا
ستون نصب شـدهانـد کـه بـا ابعـاد سـتونهـا تأکیـد مـیکننـد (ماننـد نورافکنهایی
که در پای درختان نصب میشوند) رنگ نور زرد سرد مایل به سفید میباشد.
2 (در دومین ایوان نور به صورت پراکنده منتشر میشود و
به سقف و دیوار پشتی میتابد و رنگ نور غالـب زرد گـرم مایـل بـه نارنجی میباشد.
در اینجا بوضوح تاثیر معماری و فرم و اندازه و ریتم ها بر طراحی
آشکار می گردد: تفاوت کارکردی بناهـا و موقعیـت قرارگیـری ساختمان در نور روز و
مکان قرارگیری الملان های نور مصنوعی مخفی و مستقیم، و سردی و گرمی نور را با کم و
زیاد کـردن مقدار نور تغییر میدهند
پل نتردام پاریس، طراحان ECA FARNAVD-J
ایده نورپردازی پل از حالت خطی، شکل
طولی و ساختار طولی منتج مـی گـردد. دو تکیـهگـاه سـنگی عظـیم در طـرفین پـل و دیوارههای
باریک و ممتد و طاقهای فلزی نگهدارنده مسیر پیاده با یراقهای فلـزی پیچیـده المـان
هـایی هـستند کـه توسـط نورپردازی شاخص تر جلوه خواهند نمود. تکیهگاههای دو انتهای
پل به طزر جالب و ماهرانه ای نـورپردازی شـدهانـد دیوارهـای باربرکه به صورت ممتد
و متوالی به نورپردازیشان تأکید شده و ساختاری فلزی در برابر روشناییها و
نورپردازیها دیده میشود برحالت تقارن و تناسبات در پل که با چراغهای مسیر پیادهرو
دنبال شدهاند، تأکید شده است. نورپرداز نور سد رودخانه را (ساخته شده از سنگ) را
نیز مد نظر قرار داده و همچنین روشنایی قسمت مرکزی (ساخته شده از فلز) را کـاهش
داده تـا آن را طبیعـی جلوه دهد. برای دستیابی به این اهداف پروژه بر عناصر تکراری
نردهها، ستونها، طاقها، چراغهای خیابان که به صورت قرینـه در دو لبه رودخانه (در
دو طرف پل) قرار دارند تاکید نموده است.
L. FACHARD طراح)، LYON) Terreaux میدان
این میدان به شکل مستطیل در مرکز شهر
قرار گرفته و به دو ساختمان اصلی تالار شهر و مکان
Saint Pierre با ردیفی از ساختمانهای 7 الی 8 طبقه متصل شده است. کمی
دورتر از قسمت مرکزی یک آبشار با 69 فواره کوچک که مشرف به پیادهرو و تفرجگاه آنجا
میباشد که با چراغهای رنگی و رنگهای سرد نورپردازی شدهاند. این پروژه به خـصوصیات
اصـلی سـاختمانهـا تأکید دارد.
نورپردازی تأکید به سطوح افقی دارد و همچنین نمایهای اطراف پروژه طرف
دیگر موضوع هستند. نور پـلانهـای هندسـی از میدان و سایر عناصر مختلف معماری را از
هم متمایز میکنند.
در این مثال همانند نمونه قبل، هندسه معماری و مکانها اساس طراحی
پروژههای نورپردازی هستند. همـه عناصـر نـورپردازی بسته به آرایش عناصر نورپردازی
شده انتخاب شده اند. این سه مثال دربردارنده منظرشبانه اثر معماری میباشـند کـه
ابزارهـای شبیهسازی میتوانند در مکانها و ساختمانهای مشابه مورد استفاده معماران و
طراحان شهری قرار گیرند.
2 .نمایش گرافیکی از نور و تکنولوژی جدید – نور
و کامپیوتر
ورپردازی بناهای تاریخی به 10 الی 15 سال پیش باز میگردد. طراحی و
تکنیکها پیشرفته قابل توجه بوده و طرحها از منـابع نوری مختلفی تشکیل شدهاند که در
کل ساختمانها نورپردازی میکنند. امروزه پروژههای نورپردازی خیلـی پیچیـده و ماهرانـه
شده و گاهی اوقات از صدها منبع نوری مختلف میتوان استفاده کرد (1995 Narboni .( این نورها پیچیدگی فضاهای وابسته به
معماری را آشکار میکنند. با منابع نوری مختلف که در پروژه ها استفاده میشود طراحها
به سختی میتوانند طرحهایشان را با روش های کلاسیک ارائه کنند و هیات ژوری (از
شهرداران و معماران و ...) برای بحث در این مورد با مسائلی روبرو شدند که
نورپردازی یک پروژه چگونه خواهد بود و فهم پروژه نیز به آسانی نخواهد بود. ارائه
طرحهای نورپردازی معمولا به وسیله نمایش گرافیکی مختلف و تکنیکهای مصالح به کار
رفته (انواع منبع نور ـ موقعیت ، هدف و قدرت و ...) صورت می پذیرد. تصویر روز یا شب ساختمان به کمک تصاویر گرافیکی
بازبینی و اصلاح می شود . برخی ابزارها (نرم افزار ها) به کاربر اجازه مـی دهد
تاثیرات نور را برروی تصویر کامپیوتری دوباره سازی نماید هرچند، این نوع نرم
افزارهای نمایـشگر نمـی تواننـد رفتارهـای فیزیکی نور را شبیه سازی نمایند. تصاویر
به دست آمده نشانگر هرچه بیشتر حساسیت هنـری و چگـونگی تـشخیص و تفـاوت شکل ترسیم
شده توسط طراح تا واقعیت می باشد. سهولت استفاده از ابزار نمایشی
در راه اندازی، تنظیم، آزمودن و به انجام رسـانی شـبیه سـازی روشـنایی (مبنـی بـر
رفتارهـای فیزیکی) توجه طراحان را به خود معطوف نموده است. پس از آن مرتب کردن
چیزی که تصاویر واقعی نامیده می شود ضـروری می نماید. حتی
اگر تصاویر گرافیکی کامپیوتری نتواند الگوی تمام پیچیدگی های پردازش های نوری
باشد، این واقعیت که یک شکل بهتر از سایر مفاهیم ارتباطی پروژه تشبیه می کند و این
برای فهم و درک و برقراری ارتباط مفیدتر است را نمی تـوان کتمـان کـرد . هرچند تصاویر تولید شده هرگز نمی توانند در اختیار
تام اندیشه باز و توانایی باشد. س- فیوری در سال 2001 در رساله دکترای خود جنبه
های بی شمار ارتباط بین نمایش گرافیکی و نور را تشریح کرد.
مودلوم (modlum
در این قسمت بعضی از خصوصیت های نرم افزار
modlum بیان می شود. برای این منظور، کلیسای sauveur-saint abbey در فیکاک فرانسه مبنای توضیحات
خواهد بـود.
بـرای توضـیحات بیـشتر و کـاملتر modlum بـه
chevriet و paper perrin دقت نمائید. کلیسای ابی اثری تاریخی و مربوط به دوران رومانسک و
گوتیک مـی باشـد کـه در سـال 1096 سـاخت آن شـروع و در قـرن سیزدهم به اتمام رسید.
هدف پروژه های روشن سازی، ارتباط دهی دید بیرونی و درونی کلیسا توسط
روشن سازی المانهای بسیار مهم معماری همچون تالار مرکزی، تالار کر، بازوبی چلیپا،
گنبد ها است.
در نورپردازی باید به نظم و ترتیب و ارتفاع ساختمان با برجسته کردن
ستونها و بی قرینگـی چـپ و راسـت اهمیـت داده شـود . نورپردازی
خارجی باید برحسب شیشه بندی منقوش پنجره ها گـردد. گنبـد محـراب شایـسته
نـورپردازی ویـژه اسـت چـون از قدیمیترین قسمتهای کلیسا است. پروژکتورهای بی نظیر
روشن سازی می کنند گنبد و دیوارها را با نـور گـرم . سـالن کلیـسا بطور درخشان
نورانی است در مقابل طاقهای اطراف و کلیساهای کوچک در تاریکی نسبی قرار دارند. فقط
نور بـرای سـرگردان بودن و نگه داشتن اسرار این زوایا کافی میباشد. هیچ منبع نوری
در کف وجود ندارد و نـاظران بـا گنبـدهای نـورپردازی شـده هدایت میشوند. - موقعیتیابی یک منبع نوری گنبد پهلویی - موقعیتیابی یک شبکه روی یک دهانه جانبی - ایجاد شبکه مدور در تالار کر - ایجاد
یک شبکه مجازی منبع نوری روی گنبد – دسته
بندی نورپردازی خارجی برای نسخه برداری ساده - شبکه
مجموعه
محاسبات نورپردازی
محاسبات نورپردازی توسط نرم افزار کاندلا پردازش شده و نمونه اولیه
توسط تیم کامپیوتری تحقیقات گر افیک گـسترش یافتـه است.
نتیجه و سرانجام کار
تخصصات عناصر نورپردازی و ابزارهایی که به موقعیت یابی منابع نوری
کمک می کنند، مرحله اصلی و بسیار مهـم در عناصـر نورپردازی میباشد، به همان اهمیتی
که یک ابزار میتواند کمک بزرگی برای طراحان (معماران، طراحان نورپردازی) در طراحی پروژههای
نورپردازی آنها و برای غیرمتخصصها در تصور بهتر نتایج نورپردازی باشد. تسهیلات
دستی متقابـل، اداره مرحلـهای منابع نوری و شبیهسازی واقعی حین مراحل طراحی را
برآورده میسازد عمدتاً از موقعیتیابی منـابع نـوری در مـدل سـه بعـدی .میشود حاصل
abbey – church ،saint – sauveur تنظیم
دستی مستقیم موقعیت منابع نوری با کمک مهارت کمک بزرگی خواهد بود.
کاربرد نرم افزار (tool lighting way Road (در
مدلسازی نورپردازی جاده
هدف از کاربرد نرم افزار 8-RP
IESNA و 2000-CIF طراحـی و
محاسـبه ابـزار روشـنایی بـر مبنـای اسـتانداردهای طراحی شده است. با استفاده از
این نرمافزار میتوان به صورت مرحلهای دستگاه نورافکن در یـک فـضا، نـشانه دیـد
مناسـب و آستانه دید را محاسبه کرد.
از ویژگی های مهم این نرم افزار می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- مسیرهای اندازه گیری شده ای را برای روشنایی نور
افکن مطرح می کند.
- طراحی و
استفاده از نور افکن
- طراحی و مقایسه با طرحهای دیگر
- محاسبه فوری که امکان برهم زدن
پروسه طراحی را میدهد.
چگونگی استفاده از نرمافزار نورپردازی
در نگاهی اجمالی به صفحه نمایش مراحل طراحی نورپردازی- برای هر طراحی
نورپردازی جاده یک جدولی ظاهر خواهـد شـد. هر
مرحله یک بخشی برای اطلاعات داخلی، شکل گرافیکی جاده و نتایج حساب شده را شامل
میشود.
مرحله اول: اطلاعات جاده شامل تعریف جاده و انتخاب سبک محاسبه در بخش
جاده به تعداد راهها، عرض راه، عرض حد فاصل، روش طراحـی ، جـنس کـف خیابـان،
ردهبنـدی خیابانهـا، جـادههـا، پیادهروها و واحدهای روشنایی پرداخته می شود.
مرحله دوم: جدول دستگاه نورافکن
ین مرحله شامل مشخص کردن نورافکن می باشد که در طراحی جاده استفاده
خواهد شد . در این مرحله به مقدار روشنایی هـر لامپ، عامل مضر نور و ترکیب و شکل
نور افکن ها توجه میشود.
مرحله سوم: موقعیت نورافکن
این مرحله شامل قرارگیری نورافکن ها در موقعیتهای خواسته شده می باشد. در این مرحله به ارتفاع پایه، بخش های قرارگیری،
بخش نورافکن و جهت یابی و تناوب نورافکن ها توجه می شود.
مرحله چهارم: ضوابط طراحی
این مرحله شامل مشخص کردن ضوابط برای بهینهسازی طراحی می باشد. این
نرمافزار گستردهترین فضایی کـه شـامل همـه معیارهای مشخص شده باشد را تعیین میکند
(طبقهبندی مناسب جاده برای بدست آوردن توصیههای طراحـی در ایـن مرحلـه لازم
میباشد). این مرحله شامل نمودار گرافیکی، نظرسنجی، بهینهسازی پارامترها، خلاصه
نقشه و در انتها جدول محاسبات می باشد. کاشی سنتی رنجبران - کاشی سنتی - کاشی تزئینی - کاشی سفره خانه های سنتی - کاشی محراب - کاشی مساجد
|